Wandelgangen worden druk op Unctad-top

Luiz Felipe de Seixas Correa, de Braziliaanse WHO-vertegenwoordiger, verwacht in de eerste plaats dat de ‘Vijf Partijen’ in Sao Paulo intensief de hoofden bij elkaar zullen steken. Zij vertegenwoordigen de grote belangengroepen in het landbouwdossier: de VS; de Europese Unie; Brazilië en India als spreekbuizen van de G20 - een groep van ontwikkelingslanden - en Australië als vertegenwoordiger van de Cairns Group, een samenwerkingsverband van landen die veel landbouwproducten exporteren. De vijf hebben al een eerste vergadering belegd op zaterdag, voor het begin van de Unctad-top.

Ook de G20 wil in Sao Paulo overleggen. Het nieuwe samenwerkingsverband, dat vorig jaar op de wereldhandelstop in Cancún inging tegen de dominante rol die de industrielanden tot daartoe hadden gespeeld op WTO-bijeenkomsten, telt nog 19 leden: Argentinië, Bolivia, Brazilië, Chili, China, Cuba, Egypte, India, Indonesië, Mexico, Nigeria, Pakistan, Paraguay, de Filipijnen, Zuid-Afrika, Thailand, Tanzania, Venezuela en Zimbabwe.

Bij de discussies over de vrijmaking van de handel in landbouwproducten die de voorbije week gevoerd werden in het hoofdkwartier van de WHO in Genève, was er volgens de onderhandelaars wel bereidheid om tot een compromis te komen, maar bleven de standpunten ver uit elkaar liggen. De onenigheid die over het thema bestaat tussen industrie- en ontwikkelingslanden, heeft de zogenaamde Doha-ontwikkelingsronde, de eind 2001 opgestarte onderhandelingsronde over de verdere vrijmaking van de wereldhandel, helemaal doen vastlopen.

Eind deze maand worden de WHO-onderhandelingen over landbouw in Genève voortgezet. De tijdelijke voorzitter van het comité waarin de discussies gevoerd worden, de Nieuwzeelander Tim Groser, maakt zich sterk dat het onderhandelingsklimaat zal verbeteren na de bijeenkomst in Sao Paulo. Daarvoor moeten de informele contacten op het allerhoogste niveau zorgen, maar ook het feit dat de Unctad traditioneel sterk de nadruk legt op de band tussen handel en ontwikkeling - een punt dat volgens de arme landen onvoldoende aandacht krijgt in de WHO-onderhandelingen.

De WHO zou eind juli een kaderakkoord rond willen hebben over de belangrijkste thema’s in de ontwikkelingsronde, zodat er nog een kans is dat er tegen het eind van het jaar een overeenkomst is over een deel van de onderhandelingsthema’s. Naast de handel in landbouwbouwproducten gaat het onder meer om een verdere verlaging van de heffingen op nijverheidsgoederen, de handel in diensten en het principe van een speciale en gedifferentieerde behandeling van arme landen. Als de landbouwonderhandelingen mislukken, lijkt de kans miniem dat er over die andere thema’s wel afspraken zullen worden gemaakt.

De voorbije week werd in Genève vooral gediscussieerd over een voorstel van de G20 om de discussie over markttoegang vooruit te helpen. De bedoeling is hoge importtarieven en quotaregelingen die de exporteurs van landbouwproducten nu dwars zitten, zo veel mogelijk te doen verdwijnen of in elk geval het belang ervan te verminderen. De G20 reageerde met haar voorstel op eerdere plannen van de VS en de EU, die volgens de G20 de bestaande situatie niet wezenlijk zouden veranderen. Rond twee andere belangrijke thema’s in de landbouwonderhandelingen - de afschaffing van exportsubsidies en het schrappen van marktverstorende subsidies voor lokale landbouwactiviteiten - werd niet veel vooruitgang geboekt.

Naast de VS, de EU en de G20 deden nog twee andere groepen van landen zich de voorbije week opmerken tijdens de landbouwonderhandelingen in Genève. De G10, een samenwerkingsverband tussen onder meer Israël, Japan, Liechtenstein, Zuid-Korea, Zwitserland en Taiwan, pleit voor het behoud van protectionistische maatregelen die allerlei niet-economische functies vervullen: natuurbehoud, het tegengaan van de plattelandsvlucht en het bewaren van tradities bijvoorbeeld. De G33, een groep van ontwikkelingslanden met onder meer Indonesië, Nigeria, Pakistan, Kenia de Filipijnen, Zuid-Korea, Tanzania en Turkije, zou een akkoord willen dat voldoende rekening houdt met “speciale producten” die van vitaal belang zijn voor de economie van de landen in de groep.

Volgens Supachai Panitchpakdi, de directeur-generaal van de WHO, doet de positieve ingesteldheid van veel regeringen de kansen stijgen dat er een doorbraak komt in de landbouwonderhandelingen. Maar hij waarschuwt wel dat er nog een lange weg moet worden afgelegd om tot een concreet akkoord te komen. (PD)