VS nemen bondgenoot Ethiopië op de korrel

Het ministerie van Buitenlandse Zaken uitte in een ongewoon harde verklaring zijn bezorgdheid over het proces, de veroordeling en bestraffing van de Ethiopische journalist Eskinder Nega en zeven politieke opposanten.

“Achttien jaar gevangenis voor Eskinder en levenslang voor oppositieleider Andualem Arage Wale zijn extreem harde straffen die ernstige vragen doen rijzen over het gepolitiseerde gebruik van de Ethiopische antiterrorismewet, ook in andere gevallen”, zo riepen de VS hun trouwe bondgenoot ter verantwoording.

Gewetensgevangenen

De straffen “typeren de vastberadenheid van de Ethiopische regering om elke dissidente stem in het land te smoren”, zegt Claire Beston, onderzoeker bij Amnesty International.

Volgens haar zijn de twee mannen “gewetensgevangenen” – veroordeeld en opgesloten vanwege hun legitieme en vreedzame activiteiten. “Ze moeten onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten.”

Op 27 juni bevond het Ethiopische hooggerechtshof 24 journalisten, politieke oppositieleiders en andere activisten schuldig. Ze zouden de controversiële antiterrorismewet uit 2009 hebben geschonden.

Van de 24 is Eskinder wellicht de bekendste in het Westen. Deze invloedrijke blogger en journalist kreeg recentelijk de prestigieuze PEN America press freedom award. Hij blijft opgesloten, terwijl de vijf andere journalisten bij verstek door het hof werden veroordeeld.

Nultolerantie voor kritiek

De antiterrorismewet is de laatste in een reeks wetten die de regering van premier Meles Zenawi heeft ingevoerd om de oppositie en vrije meningsuiting te onderdrukken, aldus internationale organisaties zoals Amnesty International, Human Rights Watch (HRW) en het Comité ter Bescherming van Journalisten.

In februari waarschuwden ook verschillende onafhankelijke VN-experts en mensenrechtenactivisten voor het gebruik van de antiterrorismewet tegen individuen die slechts hun recht op vrije meningsuiting en vereniging uitoefenen.

“Niet alleen hebben regeringsfunctionarissen een nultolerantie voor kritiek. Als mensen nog maar praten of schrijven over de oppositie, beschouwen ze dat als steun aan terroristen”, verklaart Tobias Hoffman, Oost-Afrikaspecialist aan de Universiteit van California in Berkeley.

Een “terroristische daad” is zo danig vaag omschreven dat het ook activiteiten kan omvatten zoals een vreedzame betoging of vergadering.

Afrikaanse journalisten

“De Ethiopische regering gebruikt alle mogelijke middelen om de persvrijheid af te bouwen”, zegt Leslie Lefkow, onderdirecteur voor Afrika bij HRW. “Deze draconische wetten en opgeblazen aanklachten maken een klucht van de rechtspraak.”

Lefkow wil dat Ethiopiës donoren onmiddellijk oproepen om iedereen vrij te laten die onwettig werd veroordeeld onder de antiterrorismewet. Ze werd hierin bijgetreden door de Federatie van Afrikaanse Journalisten, wier voorzitter Omar Faruk de veroordeling van journalisten onder antiterrorismewetten “onaanvaardbaar” noemde.

Dat standpunt wordt nu dus herhaald door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Opvallend, omdat Washington over het algemeen de regering-Meles fors steunt.

Addis Abeba was in de voorbije jaren een van de drie belangrijkste ontvangers van Amerikaanse hulp in Afrika ten zuiden van de Sahara. In 2001 kreeg het bijna 800 miljoen dollar, meer dan elk ander Afrikaans land.

Al Shabaab

“Het Westen, en dan vooral de VS en de Europese Unie, hebben een vreemd pact met Meles Zenawi: zolang zijn regering statistieken fabriceert waaruit economische groei blijkt, willen ze graag zijn regime sponsoren – ongeacht mensenrechtenschendingen”, hekelde Hoffman vorige week in een opiniestuk in The New York Times.

In ruil krijgt Washington Ethiopische hulp bij de strijd tegen het terrorisme, die momenteel is toegespitst op Al Shabaab, de radicale moslimgroep in buurland Somalië. De VS mochten bijvoorbeeld een kleine basis in Arba Minch gebruiken om met drones over Somalisch grondgebied te vliegen.

Ethiopië helpt ook bij andere regionale veiligheidskwesties, recentelijk door vierduizend soldaten te leveren als buffer tussen Soedan en Zuid-Soedan in het betwiste grensplaatsje Abeye.