VS deporteert steeds meer illegale Guatemalteken

“Ze pikken je op als een zak vuil van de straat”, zegt de 38-jarige Julio Medrano, kort nadat hij met 116 anderen via een chartervlucht uit Arizona opnieuw voet op Guatemalteekse bodem zette. In een zaaltje van de luchtmacht luisteren vrouwen, mannen en kinderen op witte plasticstoelen naar het welkomstwoordje van de Guatemalteekse immigratiedienst. De verslagenheid en de vermoeidheid staat op hun gezichten te lezen.
“Je slaapt onder de blote hemel in de bergen, in de woestijn, zonder eten of drinken. We reisden in een aanhanger met tachtig mensen en één kleine ventilator”, vertelt Julio. De meeste mensen in het gezelschap werden opgepakt in Mexico of toen ze de grens met de Verenigde Staten wilden oversteken. Anderen waren al illegaal aan het werk toen ze door de Amerikaanse Immigration and Customs Enforcement (ICE) werden ingerekend.
“Als het niet echt moest, zou ik niet zijn geëmigreerd”, zegt de 22-jarige Vivian García, tussen twee slokken van het fruitsapje dat de Guatemalteekse immigratieambtenaren haar hebben gegeven. Vivian liet haar kinderen van acht maanden en drie jaar achter bij haar moeder en vertrok met een groep van vrouwen. Na drie dagen stappen door de woestijn en 18 uur in een bestelwagen kon ze haar echtgenoot in de VS vervoegen.
De Amerikaanse droom werd echter al gauw een nachtmerrie. Vivian herinnert zich de mensonwaardige behandeling die ze moest ondergaan in een gevangenis in de zuidelijke VS-staat Arizona, twee weken voor ze op het vliegtuig naar Guatemala werd gezet: “Als migrant wordt je daar echt niet goed behandeld”
Onder de 3021 Guatemalteken die dit jaar werden teruggestuurd zijn 362 vrouwen en 136 kinderen. “Het aantal razzia’s in de VS neemt toe”, zegt Maricela García van de Nationale Coalitie van Guatemalteekse immigranten. “De immigratiewetten worden strenger toegepast waardoor de illegalen zich heel goed gaan verstoppen en zo kwetsbaarder worden voor uitbuiting”.
Migranten uit Guatemala krijgen nu minder gemakkelijk politiek asiel dan begin de jaren negentig, toen in het land nog een burgeroorlog woedde. Er wonen naar schatting 1,4 miljoen Guatemalteken in de VS, de meesten van hen illegaal. Samen stuurden ze in 2006 3,6 miljard dollar (2,7 miljard euro) naar hun families. Dat bedrag maakt tien procent van het BNP van het Midden-Amerikaanse land uit. Een gevolg van het toenemende aantal deportaties is dat die inkomsten dreigen te verminderen.
Guatemala dringt er in Washington om migranten met een blanco strafregister te regulariseren en elk jaar een quotum goed te keuren om gastarbeiders legaal in het land te laten. De Amerikaanse Senaat formuleerde voorstellen om elk jaar een vast aantal arbeiders “uit te nodigen” en de situatie van bepaalde groepen illegalen te regulariseren. Het voorstel heeft de steun van de Amerikaanse president George Bush en gaat nu naar het Lagerhuis.
Critici zeggen dat het strengere migratiebeleid enkel de “coyotes” ten goede komt, de professionele mensensmokkelaars die migranten tegen betaling de grens overhelpen. In Guatemala vragen de coyotes tussen 2.500 en 3.000 euro per persoon.