VS denken aan introductie van gekloond vee in voedselketen

Eind vorige maand stuurde de FDA, het machtige Amerikaanse instituut dat waakt over de gezondheid van de Amerikaanse burger, haar advies over gekloonde dieren de wereld in: Op basis van de beschikbare bewijzen (kunnen we concluderen dat) voedsel afgeleid van dierlijke klonen en hun nazaten waarschijnlijk even veilig is als voedsel afkomstig van hun natuurlijke tegenhangers.

Het advies van de FDA kan op termijn het einde betekenen van het huidige vrijwillige moratorium op ‘gekloond vlees’ in de Amerikaanse veestapel. De agro-industrie respecteert voorlopig een afspraak om geen nazaten van gekloonde topdieren te verkopen. Maar volgens de overheidsdienst zou dat in de toekomst kunnen, zonder enige vorm van etikettering. Met andere woorden: de consument hoeft niet te weten of hij melk/vlees eet van een kloon of van een nazaat ervan.

Op het eerste gezicht is dat een merkwaardige conclusie. Een aanzienlijk deel van de gekloonde koeien, varkens en schapen (waaronder Dolly, ’s werelds eerste kloon uit 1997) kenden een kort en gecompliceerd leven en vielen al snel ten prooi aan genetische gebreken. De FDA acht het bewezen dat klonen die de kindertijd overleven even gezond zijn als dieren die uit twee ouders voorkomen. En dus, zegt de instelling, is er geen gevaar.

De voorlopige conclusie – er volgt nog een debat - lokt een storm van reacties uit bij wetenschappers en consumentengroepen. Sommige wetenschappers voorspellen bijvoorbeeld dat de introductie van kloondieren voor een verregaande genetische verarming van de veestapel zal zorgen, wat nefast zou zijn voor de strijd tegen ziektes. De enige manier om ziektes te overwinnen, is via genetische diversiteit, zegt professor Peter Rosset van het Institute for Food and Development Policy (Food First) in California. Virussen zouden bij gekloonde veestapels slechts één soort DNA dienen te overwinnen - als dat lukt bij één dier, dan heeft het virus vrij spel bij de rest van de veestapel. Gekloonde dieren in één bedrijf opsluiten gaat in tegen de basislogica van de epidemiologie.

De FDA verkondigt dat dierlijke klonen veilig zijn voor menselijke consumptie en dat kloontechnieken geen negatieve effecten hebben op dieren. Daar is gewoon geen wetenschappelijk bewijs voor, zegt ook Carol Tucker van de Consumer Federation of America (CFA). Volgens Tucker dreigt de Amerikaanse regering de Amerikaanse volksgezondheid op het spel te zetten onder de druk van de biotech-bedrijven. Volgens Food First dreigt het debat over gekloond vlees dezelfde weg te volgen als dat over genetisch gewijzigd voedsel, een beleid gedicteerd door de industrie. Ook de consumentenorganisatie CFA vreest dat de FDA de visie van de bedrijfswereld klakkeloos overneemt.

Volgens de krant the New York Times druist de voorlopige conclusie in tegen de conclusie van een wetenschappelijke stand van zaken die de FDA drie jaar geleden bestelde bij de National Academy of Sciences. In 2002 bracht de gezaghebbende universitaire instelling het rapport ‘Animal Biotechnology: Science Based Concerns’ uit, een boek dat een stand van zaken opmaakt van de wetenschappelijke kennis over genetische manipulaties bij dieren. De conclusie luidde dat de wetenschap nog erg weinig weet over de mogelijke gevolgen van DNA-technieken. “Pogingen om de kans op schade op te meten van zo’n fundamenteel onzekere techniek moeten ondernomen worden met de grootste omzichtigheid want onwetendheid-over-onwetendheid kan tot zware misstappen leiden.”