Vrouwen hebben de sleutel tot voedselzekerheid in handen

De bijeenkomst werd georganiseerd door het International Food Policy and Research Institute (IFPRI) uit Washington en trok delegaties uit vijftig landen. Hoofddoel van de conferentie was het in kaart brengen van mogelijkheden om de voedselveiligheid en voedselvoorziening in Afrika voor 2020 zeker te stellen.

De deelnemers aan de conferentie vertrokken van de vaststelling dat het werk op de Afrikaanse akkers voor het grootste deel door vrouwen wordt verricht, terwijl hun rechten op landbezit beperkt zijn. Uit statistieken van vrouwenorganisaties blijkt dat 70 procent van de vrouwen in Afrika op het land werkt. De meeste Afrikaanse economieën leunen zwaar op de landbouwsector.

Volgens de Afrikaanse traditie krijgen vrouwen land in bezit door te huwen. Bij scheiding of het overlijden van de man, raken ze dat land weer kwijt. In de huidige wetgeving zijn de rechten van vrouwen meestal te beperkt, stelt het IFPRI in het rapport In women’s hands: Increasing the Effective Participation of Woman in Food and Nutrition Security in Africa. Ondanks intensieve campagnes is het in sommige Afrikaanse landen nog steeds verboden voor vrouwen om land te bezitten zonder toestemming van hun echtgenoot. In Lesotho en Swaziland worden vrouwen voor wet als minderjarig beschouwd. Ze mogen geen bezit hebben en kunnen geen contracten of leningen afsluiten zonder toestemming van een mannelijk familielid.

Het uitbannen van die discriminatie op grond van geslacht is noodzakelijk, vindt het IFPRI. De mogelijkheid om land te erven, een eigen bedrijf op te zetten en te overleven als de familie uit elkaar valt, moet voor vrouwen even groot zijn als voor mannen.

Ook Isatou Jallow, directeur van het Nationale Voedingsinstituut in Gambia, stelt dat de discriminerende wetsbepalingen zo snel mogelijk moeten verdwijnen. Dat kan niet van de ene op de andere dag, want deze regels zijn diep geworteld in de Afrikaanse cultuur. Daarom moeten regeringen voorzichtig positieve traditionele waarden introduceren die in het belang zijn van de hele gemeenschap. Vrouwen moeten volgens haar ook de mogelijkheid krijgen landbouwkundig onderwijs te volgen om zo op de hoogte te blijven van de laatste technologische ontwikkelingen in de sector. Dat is een andere voorwaarde om te komen tot duurzame voedselzekerheid.

Onderzoekers hebben in het verleden al vaak beweerd dat vrouwen, ondanks het feit dat ze de ruggengraat van de Afrikaanse landbouw vormen, te weinig technische kennis hebben om te productiviteit op te voeren. Biotechnologie kan volgens sommigen van hen enerzijds tijd besparen, en anderzijds de productie verhogen. Het IFPRI wijst op een project van de West Africa Rice Development Association, waarbij wetenschappers een transgene rijstvariant introduceerden die droogtebestendig is en tegelijkertijd een hogere opbrengst heeft. Volgens het IFPRI hoeven vrouwen en kinderen bij die rijstvariant ook veel minder onkruid te wieden.

De Amerikaanse Rockefeller Foundation, die veel landbouwprojecten in Afrika financiert, is ook voorstander van biotechnologie. Biotechnologie bied goede mogelijkheden voor kleine boeren, vaak vrouwen. Er is behoefte aan overheidsinstanties die ervoor zorgen dat vrouwen bekend raken met nieuwe technologie, zei Gordon Conway, voorzitter van de Rockefeller Foundation.

Onderzoekers denken dat de doelstellingen van het IFPRI om voedselzekerheid voor Afrika te garanderen in 2020, en de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties om voor 2015 extreme armoede en honger uit te roeien, haalbaar zijn.

De groeiende aandacht voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen was ook gespreksonderwerp tijdens een bijeenkomst van de Afrikaanse Unie in Sirte (Libië), eind februari. Daar spraken de Afrikaanse leiders af zich te zullen inzetten voor gelijke rechten voor vrouwen als het gaat om onderwijs, landbezit, leningen en ontwikkelingsprogramma’s.