Vredesproces weer bij af

Het noorden van Uganda wordt al sinds 1986 geteisterd door vijandelijkheden tussen het Ugandese leger en rebellen van het Verzetsleger van de Heer (LRA). Het LRA zegt het land te willen besturen op basis van de bijbelse tien geboden. Maar echt godsvruchtig lijken de troepen van Joseph Kony niet. De voorbije tien jaar hebben ze misschien wel 20.000 kinderen ontvoerd. Die worden ingezet als kindsoldaten of seksslavinnen. Ook het Ugandese leger treedt niet zachtzinnig op. Het conflict heeft tienduizenden slachtoffers gemaakt en 1,6 miljoen mensen op de vlucht gedreven.

De Ugandese regering kondigde op 14 november een staakt-het-vuren van een maand aan. Dat moest de rebellen in staat stellen zich in bepaalde gebieden te verzamelen voor overleg over eventuele vredesonderhandelingen. Later verlengde de regering haar staakt-het-vuren tot 31 december. De bedoeling was om daarna een verdergaand bestand te sluiten. Maar de onderhandelingen liepen spaak toen de rebellen meer tijd vroegen om het voorgestelde bestand te bestuderen.

In beide kampen heerst veel wantrouwen, en dat gooide roet in het eten, zegt James Tumusiime, de redacteur van The Weekly Observer, een wekelijkse krant in Uganda. Het leger lijkt ervan overtuigd dat de rebellen alleen militair kunnen worden verslagen.

Op nieuwjaarsdag voerde het Ugandese leger een aanval uit tegen rebellen in de bestandszone. Het LRA lokte een vrachtwagen van het leger in een hinderlaag.
Het leger zegt dat de rebellen vorige woensdag ook twee vrouwen hebben ontvoerd. De rebellen kapten hun handen af en stuurden hen naar ons, zegt legerwoordvoerder Shaban Bantariza.

Niet-gouvernementele organisaties dringen er bij beide kampen op aan om te blijven onderhandelen. De gedachte dat we terugkeren naar een open oorlog is ondraaglijk, schreef Stella Ayo-Odongo, de voorzitter van de Burgerorganisaties voor Vrede in Noord-Uganda (CSOPNU), in een verklaring van 5 januari. De laatste echte vredesgesprekken liggen al tien jaar terug. De mensen van Noord-Uganda kunnen niet nog eens tien jaar lijden.

President Museveni heeft aangekondigd dat verdere gesprekken met de rebellen buiten Uganda zullen worden gehouden. Daarop was dit weekend nog geen antwoord gekomen van het LRA.

Het vredesakkoord dat vandaag (zondag) in Nairobi werd ondertekend door de Sudanese regering en de rebellen van de Zuid-Sudanese SPLM/A, maakt de kans groter dat het LRA naar de onderhandelingstafel terugkeert. Er wordt algemeen aangenomen dat de regering in Khartoem het LRA de voorbije jaren gefinancierd heeft en de aanwezigheid van LRA-strijders duldde in het zuiden van Sudan. Dat was een reactie op de vermeende steun van Uganda aan de troepen van de SPLM/A. Waarschijnlijk krijgt het LRA nu geen steun meer vanuit Sudan; de Sudanese regering heeft zelfs afgesproken het Ugandese leger te steunen om de rebellen op het spoor te komen.

Het Internationaal Strafhof heeft een onderzoek ingesteld tegen het LRA wegens misdaden tegen de menselijkheid. Museveni heeft beloofd dat zijn regering zich zal inzetten dat die klachten worden ingetrokken als de rebellen een vredesakkoord aanvaarden of zich overgeven op basis van een wet die LRA-leden amnestie in het vooruitzicht stelt. (PD)