VN-verdrag over gehandicaptenrechten in de maak

Het is nu aan de Algemene Vergadering van de VN om de concepttekst te beoordelen. Daarna komt er een conferentie waarop de definitieve tekst kan worden ondertekend. Een datum daarvoor ligt nog niet vast. Het toekomstige verdrag wordt gezien als een doorbraak. De tekst handelt over de politieke en sociaal-economische ontwikkeling van gehandicapten, maar ook over doodgewone zaken als een betere toegang tot de omgeving.

De VN schat dat wereldwijd 600 miljoen mensen - ongeveer een tiende van de wereldbevolking - in meer of mindere mate gehandicapt door het leven gaat. Blinden en doven vormen twee grote deelgroepen; daarnaast zijn ook veel mensen getroffen door verlammingen en verschillende psychische aandoeningen.

De rechten van gehandicapten worden internationaal gezien op grote schaal genegeerd, zeggen gehandicaptenorganisaties en andere ngo’s. We hopen dat de komende VN-conventie richting zal geven aan VN-lidstaten hoe om te gaan met sociale barrières, zodat gehandicapten volop van hun rechten kunnen genieten, zegt Venus Ilagan, de voorzitter van Disabled Peoples International.

Alle 191 VN-lidstaten stonden geregistreerd als deelnemers ten tijde van de onderhandelingen over het conceptverdrag. Meer dan honderd landen hebben hun steun al uitgesproken voor een verdrag. Maar sommige landen zijn tegen een bindende conventie. De Amerikaanse president George W. Bush vindt bijvoorbeeld dat landen individueel voor de rechten van gehandicapten moeten instaan.

Het VN-comitee dat het conceptverdrag opstelde, heeft overleg gevoerd met honderden gehandicaptenorganisaties. Op die manier zorgden de VN ervoor dat de gehandicapten gehoord werden tijdens de onderhandelingen. Een van de belangrijkste onderwerpen was de armoede onder gehandicapten. De Wereldbank geeft aan dat een op de vijf van de 450 miljoen armen in de wereld gehandicapt is. Dat betekent dat gehandicapten tweemaal zoveel kans hebben om in armoe te leven.

Gehandicaptenorganisaties hebben de VN eerder onder vuur genomen omdat ze onvoldoende aandacht besteedden aan gehandicapten in programma’s die gericht zijn op het bestrijden van armoede. Groepen als Handicap International en het Internationaal Consortium Handicap en Ontwikkeling (IDDC) vinden dat de Millenniumdoelen van de VN – grote ontwikkelingsdoelstellingen waaronder het halveren van de armoede tegen 2015 - te weinig rekening houden met gehandicapten. Zes van de acht doelen hebben rechtstreeks te maken met gehandicapten. Die doelen kunnen dus niet gehaald worden zonder rekening te houden met de gehandicaptenproblematiek, concludeert een rapport van het IDCC aan de VN.

Volgens directeur Alexander Wood van het Disability Network in New York kunnen veel gehandicapten geen fatsoenlijke baan vinden. Volgens hem is 70 procent van de volwassen gehandicapten in de Verenigde Staten werkloos. Dat heeft volgens hem onder meer te maken met een gebrek aan ondersteuning op het gebied van onderwijs, huisvesting en andere factoren. Andere gehandicaptenorganisaties wijzen op de vooroordelen en de discriminatie waarmee veel gehandicapten te maken krijgen. Mobiliteitsproblemen zijn ook een oud zeer. Al deze factoren zorgen voor ongelijkheid en sombere toekomstperspectieven voor gehandicapten. (RS/PD)