VN-top betwijfelt effect van sancties

Begin volgende maand buigt de Veiligheidsraad zich over de nieuwe Sudan-resolutie die de VS indienden. Onder Chinese druk zwakte Washington deze week de resolutie af. Als Khartoum de Arabische milities in Darfour niet intoomt, zal de Veiligheidsraad sancties nemen tegen de Sudanese oliesector, zo stond er eerst. Het woord ‘nemen’ werd deze week vervangen door het tentatieve ‘overwegen’.

Het is een tandeloos dreigement, want zelfs de VN vinden economische sancties tegen Sudan een ongelukkige oplossing. VN-baas Kofi Annan noemde sancties in het verleden al een bot instrument, refererend aan de ervaringen in Irak. “Nadat in Irak vrouwen en kinderen de slachtoffers van het embargo werden, en niet de politieke leiders, zijn de VN niet geneigd om het dreigement echt uit te voeren”, zegt een diplomaat uit een ontwikkelingsland.

Ten minste vier van de 15 leden van de Veiligheidsraad zijn niet gewonnen voor sancties tegen Sudan: China, Rusland, Pakistan en Algerije. Het vetorecht van de twee eerste staat de praktische uitvoering ervan ook in de weg. China en Rusland hebben grote militaire en economische belangen in Sudan. Peking heeft een oliecontract met Khartoum, dat een kwart miljoen vaten per dag produceert. Het Sudanese leger heeft Russische tanks en MiG-23 vliegtuigen en Chinese raketten, tanks en Shenyang MiG-17’s. Het is niet duidelijk of China zelfs de afgezwakte versie van ontwerpresolutie wil goedkeuren. De Chinese VN-ambassadeur Wang Guangya heeft zijn bedenkingen uitgedrukt bij het Amerikaanse voorstel.

De nieuwe ontwerpresolutie steunt ook een uitbreiding van de waarnemingsmissie van de Afrikaanse Unie. Die heeft momenteel zo’n 120 waarnemers ter plaatse die toekijken op een wankel staakt-het-vuren dat afgekondigd werd in april. Ze worden beschermd door 300 Rwandese en Nigeriaanse militairen, maar diens mandaat stelt hen niet in staat meer te doen dan dat. De kans is bijzonder klein dat de AU-missie wordt versterkt en een mandaat krijgt om ook de burgers in Darfur te beschermen. Er is geen westerse steun om meer AU-troepen te betalen en de Afrikaanse Unie schortte gisteren (donderdag) de onderhandelingen tussen de rebellen en het leger op. Volgens de Verenigde Naties zijn er 1,4 miljoen ontheemden in Darfur, van wie er 200.000 zijn gevlucht naar Tsjaad. De burgers zijn op de vlucht voor de plunderende Arabische Janjaweed-milities.

Annan kondigde gisteren twee nieuwe initiatieven aan: Louise Arbour, de hoge VN-commissaris voor de mensenrechten, trekt dit weekend naar Sudan met genocide-expert Juan Mendes om te zien wat er kan gedaan worden voor de burgers. De VN-baas gaat ook de Veiligheidsraad de toelating vragen om een bijzonder commissie op te richten. Die moet uitsluitsel te geven over de vraag of er een genocide plaatsvindt. (MM/ADR)