VN-experten willen op inspectie in Irak, Afghanistan en Guantanamo

Het “dreamteam” zou moeten bestaan uit de rapporteur voor de
onafhankelijkheid van het gerecht, de Argentijn Leandro Despouvy, de
rapporteur voor willekeurige gevangenschap, de Algerijnse Leila Zerrougui en
de rapporteur voor foltering, de Nederlander Theo Van Boven. In een brief
vragen de VN-experten dat de drie zo snel mogelijk toegang krijgen tot de
personen die vastzitten op beschuldiging van terrorisme. De brief
veroordeelt verder het terrorisme “in al zijn vormen”.

Het ontstond op de jaarvergadering van VN-experten die behoren tot de
subcomités en werkgroepen van de VN-commissie voor mensenrechten. De
commissie zelf repte tijdens haar vergadering in maart en april met geen
woord over het lot van de gevangenen die worden vastgehouden door de
Verenigde Staten en hun bondgenoten. De meer dan dertig vertegenwoordigers
van werkgroepen en subcomités zijn evenwel unaniem van mening dat er een
onderzoek moet komen naar het lot van de gevangenen in de strijd tegen de
terreur.

De experten willen dat het panel toegang krijgt tot vermeende terroristen in
Irak, Afghanistan en Guantanamo. Ze moeten “elk binnen de grenzen van hun
mandaat, nagaan of de internationale normen inzake mensenrechten worden
gerespecteerd”. Tegen maart 2005 moeten de onderzoekers verslag uitbrengen
voor de VN-mensenrechtencommissie in Genève.

De VN-rapporteurs zijn er nog niet uit of ook Paul Hunt deel moet uitmaken
van het inspectieteam. Hunt verklaarde in mei over ernstige aanwijzingen te
beschikken voor mensenrechtenschendingen in het door de VS belaagde Iraakse
weerstandsnet Fallujah. Negentig procent van de 750 burgerslachtoffers
zouden ongewapend zijn geweest.

De Algerijnse experte Zerrougui maakt zich vooral zorgen over het “schimmige
juridische statuut” van gevangenen die in Irak worden ondervraagd. De
laatste tijd duiken steeds meer aanwijzingen op voor systematische
folterpraktijken in de gevangenissen van de interimbestuur.