VN breken traditie met Turk aan hoofd UNDP

Dit is een positief signaal van verandering bij de Verenigde Naties, zei Carmen Ambassador Maria Gallardo Hernandez uit El Salvador, momenteel aan het hoofd van de raad van bestuur van het UNDP.

Traditioneel gaan de meeste hoge postjes bij ontwikkelingsagentschappen - en zeker voorzitters, vice-voorzitters en directeuren - naar de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Japan, Nederland, Noorwegen, Denemarken en Zweden, de zeven grootste donorlanden. Het argument luidde altijd dat alleen mensen uit donorlanden in staat zijn geld te ronselen. Agentschappen als het UNDP, het VN-Kinderfonds Unicef en het Wereldvoedselprogramma hangen voor hun overleven helemaal af van vrijwillige bijdragen.

Tot voor kort gebeurden alle benoemingen van donorafhankelijke hoge VN-posten voornamelijk achter gesloten deuren. Maar vorige maand brak secretaris-generaal Kofi Annan radicaal met de traditie. Hij lanceerde een oproep voor kandidaturen uit lidstaten voor vier belangrijke jobs: de leiding over het UNDP, de interne onderzoeksdienst van de VN (OIOS), het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen en de VN-organisatie voor de Palestijnse vluchtelingen (UNRWA).

Het gebrek aan transparantie bij VN-benoemingen uit het verleden verdoezelde een scala aan problemen, waaronder machtige landen die aandrongen dat mensen uit hun land diverse posities zouden binnenhalen, zegt Phyllis Bennis, senior fellow van het Institute for Policy Studies, een invloedrijke denktank in Washington. De Verenigde Staten hebben daar het meeste misbruik van gemaakt.

Unicef kende sinds de oprichting in 1947 alleen VS-burgers als chef: Maurice Pate, Henry Labouisse, James Grant, Carol Bellamy en, sinds maandag, Anne Veneman, de voormalige Amerikaanse minister van Landbouw onder president George W. Bush.

De leiding over het UNDP roteerde sinds de oprichting van het agentschap in 1950 tussen Britten en Amerikanen: Paul Hoffman (VS), David Owen (Groot-Brittannië), Rudolph Petersen (VS), Bradford Morse (VS), William Draper (VS), Gus Speth (VS) en afscheidnemend hoofd Mark Malloch Brown (Groot-Brittannië).

Bennis vindt dat Annans inspanningen voor een transparanter en internationaler selectieproces van VN-personeel, hoewel over tijd, een belangrijke nieuwe richting aangeven. Maar het blijft totnogtoe onduidelijk hoe echt de verbintenis is. Lidstaten vragen kandidaten te nomineren voor hoge functies is een belangrijke stap, maar niet voldoende om breedte, eerlijkheid en transparantie te garanderen, zegt ze.

Ze wijst onder meer op de uitgebleven herbenoeming van Peter Hansen, sinds jaar en dag aan het hoofd van de de VN-organisatie voor de Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). Volgens haar gebeurde dat onder druk van de VS en Groot-Brittannië. Hansen zei zelf aan een Britse krant dat hij had willen blijven, maar dat er bepaalde feiten zijn over de visies van bepaalde groepen in de VS en Israël over de manier waarop ik mijn job deed. Die groepen beïnvloedden de beslissing mij niet te herbenoemen. Hansen heeft al lang kritiek op het Israëlische beleid in de bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever en Gaza.

Ook Joan Russow van het Canadese Global Compliance Research Institute, dat de VN kritisch bekijkt, heeft nog haar twijfels. Volgens haar is de term transparantie totnogtoe vooral retorisch gebruikt. Ze denkt dat alleen duidelijke criteria voor die transparantie op zowel nationaal als internationaal niveau echt verschil kunnen maken. Momenteel kiezen lidstaten volgens haar al te vaak de kandidaat die de kleinste gemene deler is tussen de verschillende belangen. Ze kiezen kandidaten die ze minder graag willen, om te voorkomen dat kandidaten die ze helemaal niet willen het halen. Verdienste, kwalificaties en relevante ervaring delven het onderspit. (ADR)