Vluchtelingenproblematiek test voor Afghaans bestuur

Volgens cijfers van het VN-vluchtelingencommisariaat (Unhcr) kende Afghanistan in 2001 één miljoen interne vluchtelingen terwijl ongeveer zes miljoen Afghanen naar Iran en Pakistan gevlucht waren. Intussen keerden vijf miljoen vluchtelingen terug. De aanpak van de vluchtelingenproblematiek is volgens de ICG essentieel voor het vinden van een oplossing voor het conflict en vormt meteen een test voor het Afghaanse bestuur. 
Omwille van de grote onveiligheid in de rurale gebieden keren de meeste vluchtelingen terug naar de steden waar de snelle verstedelijking bijdraagt tot toenemende armoede, werkloosheid en criminaliteit. Jonge, ontheemde mannen vormen er gemakkelijke rekruten in het conflict. Wanneer vluchtelingen zich bovendien proberen te hervestigen, bestaat het gevaar dat geschillen over land overslaan naar dieper geworteld geweld tussen stammen en bevolkingsgroepen.
Door de tekortkomingen van de overheidsdiensten steunt de Afghaanse bevolking op informele steunnetwerken en cliëntelisme. Dit heeft dan weer als gevolg dat de opbouw van een duurzame relatie met de burger voor de staat nog moeilijker wordt. Er moet dus dringend in de noden van de snel groeiende en gemarginaliseerde bevolking voorzien worden.

Positief potentieel

Hiernaast wijst de ICG ook op het positief potentieel van interne en regionale mobiliteit. Zo stelt het gezinnen in staat om hun inkomen te diversifiëren en vormen de remittances een belangrijk onderdeel van de Afghaanse economie. De in het gastland opgedane kennis en vaardigheden die terugkerende vluchtelingen meenemen naar het thuisland, zijn daarenboven reeds significant gebleken. Zo bleken Afghanen die uit Pakistan kwamen en er Engels leerden en met de computer kunnen werken nuttig voor de VN, ngo’s en overheidsdiensten. Arbeiders afkomstig uit Iran, getraind als elektriciens, loodgieters of houtbewerkers helpen de infrastructuur herop te bouwen. 

Veiligheid

Migranten en terroristennetwerken gebruiken vaak dezelfde routes waardoor de twee groepen moeilijk te onderscheiden zijn. Bovendien zorgen het ongecontroleerd grensverkeer en de steeds langer durende aanwezigheid van vluchtelingen in Iran en Pakistan ervoor dat deze landen geneigd zijn om hun grenzen hermetisch af te sluiten en de miljoenen Afghaanse vluchtelingen massaal te deporteren. Dit verzuurt stilaan de relaties van Kaboel met zijn twee grote buren. Samenwerking tussen de landen over de mobiliteit van hun inwoners is dus noodzakelijk en moet een integraal deel vormen van de vredesopbouw in de regio, concludeert de ICG.