Vluchtelingenprobleem overleeft einde Katanga

Over luttele maanden is het gedaan met Katanga. Op papier dan toch: de nieuwe Congolese grondwet voorziet dat in februari 2009 Katanga zal opgesplitst worden in 4 gloednieuwe provincies. Of dit in de realiteit veel zal veranderen valt nog af te wachten. Katanga blijft in ieder geval een regio die als geheel volledig geïsoleerd ligt van de rest van Congo.

Vluchtelingenprobleem blijft aanslepen

Toch ontsnapte ook Katanga de voorbije jaren niet aan de oorlogsgruwel. Zo vormde de streek van 1999 tot 2002 het decor voor gevechten tussen Congolese en Rwandese troepen. Toen vervolgens een aantal lokale milities (de Mai-Mai) weigerden te ontwapenen, ontstond er een burgeroorlog met het Congolese leger die het land verder verscheurde. Vele honderdduizenden inwoners zijn sinds ’99 Katanga ontvlucht. Pas na het einde van de conflicten in 2006 begonnen velen onder hen terug te keren, naar schatting 450.000 tot nu toe. Met steun van de regering en de VN verliep dit aanvankelijk erg vlot. Ze kregen bovendien proviand mee en de nodige werktuigen en materiaal om hun huizen weer op te bouwen en met kleinschalige landbouw te beginnen.
Dit bleek echter onvoldoende. De echte uitdaging, hun vroegere leven weer oppikken, bleek veel moeilijker te realiseren. De meeste vluchtelingen werden volgens Andrea Lari en Mpako Foaleng van Refugees International met veel enthousiasme opnieuw door de gemeenschap in de armen gesloten. Maar de reïntegratie van de Mai-Mai verliep een stuk stroever. Velen van hen zijn ook nog steeds niet ontwapend.
Eén en ander heeft er toe geleid dat er sprake is van virtuele straffeloosheid voor zowat alle soorten misdaden, inclusief moord en verkrachting. Er is bovendien een chronisch tekort aan zowat alle basisbenodigdheden. Organisaties die dit trachten te verhelpen worden dan weer geconfronteerd met de intussen beruchte staat van het wegenstelsel. Dit laatste zorgt er tevens voor dat de landbouwers hun weinige overschotten onmogelijk tot op de markten in de grote steden krijgen.

Veel plannen, geen budget

De provinciale autoriteiten zijn niet bij de pakken blijven zitten en hebben een ‘multi-sector development plan’ opgesteld. Financieringsproblemen hebben er echter voor gezorgd dat het hele project in de praktijk tot vandaag dode letter is gebleven. Voor een regio die altijd geprezen is voor zijn natuurlijke rijkdommen is dit extra schrijnend. Refugees International concludeert dat er eerst en vooral werk gemaakt moet worden van het herstel van de infrastructuur (voornamelijk de wegen, en niet enkel in de hoofdstad Lubumbashi). Maar de oproep is niet enkel aan de regering gericht. Ook de VN moeten in eigen boezem kijken. Zij moeten dringend een analyse maken van de manier waarop ze vluchtelingen helpen de draad weer op te pikken.
(Bron: Refugees International: http://www.refugeesinternational.org )