Vlucht naar beter leven wordt elf Haïtianen fataal

Een boot met Haïtiaanse migranten aan boord is gekapseisd nabij Abaco in het noorden van de Bahama’s, vermoedelijk afgelopen zondag. Minstens elf migranten kwamen om en zeker twaalf zijn nog vermist. De boot was op weg naar de Verenigde Staten, waar de migranten hoopten op een beter leven.

Steeds meer Haïtianen ontvluchten hun land, het armste van het westelijke halfrond. Vaak gebeurt dat in penibele omstandigheden, zoals op een overvolle, schamele boot waar geen reddingsvesten of andere veiligheidsuitrusting aanwezig zijn.

Slavernij

‘Illegale migratiepogingen uit Haïti gebeuren drie tot vier keer per week’, schat Ellen Verryt, regionaal verantwoordelijke voor Latijns-Amerika van Wereldsolidariteit, een ngo voor ontwikkelingssamenwerking. Klassieke migratiebestemmingen zijn de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en Puerto Rico. Vroeger migreerden veel Haïtianen ook naar de Dominicaanse Republiek, het land waar Haïti het eiland Hispaniola mee deelt, maar dat is sinds enkele jaren minder evident geworden.

‘De Dominicaanse Republiek heeft zijn wetgeving enorm verstrengd om minder Haïtianen aan te trekken’, legt Verryt uit. ‘En de Haïtianen die er illegaal leven, worden misbruikt op de arbeidsmarkt. Ze moeten zware jobs uitoefenen, waarvoor ze soms niet worden uitbetaald. Dat kan je slavernij noemen.’

De grootste groep Haïtiaanse migranten gaat nog steeds naar de Verenigde Staten. Gezinshereniging is daarbij een frequent voorkomend motief. Een voordeel aan migreren naar de VS is volgens Verryt dat er een grote Haïtiaanse gemeenschap bestaat, waarbinnen de Haïtianen echt voor elkaar zorgen.

‘De heropbouw na de aardbeving is voor een groot deel in handen van de VS en de EU. Haïti krijgt amper de kans op eigen benen te staan’

Amper heropbouw na aardbeving

Gezinshereniging is één reden voor migratie, maar de economische situatie in Haïti is de grootste drijfveer om weg te trekken uit het land. ‘De Haïtiaanse migranten zijn in de eerste plaats economische vluchtelingen’, bevestigt Verryt. ‘Er is de publieke sector en de vrijhandelszone, die zorgt voor een honderdduizendtal jobs, maar daarnaast bestaat er gewoon geen formeel werk voor de bijna tien miljoen mensen die er leven.’

Ook natuurrampen, zoals de aardbeving twee jaar geleden, doen Haïtianen migreren. Veel Haïtianen die dakloos werden door die aardbeving, leven nu nog in tentenkampen. ‘Van heropbouw is amper sprake’, verzucht Verryt. ‘Het beleid van president Michel Martelly, zowel politiek, economisch als sociaal, gaat alle kanten op. Er is een totaal gebrek aan visie.’ Al treffen volgens Verryt ook de Verenigde Staten en de Europese Unie hieraan schuld: ‘De heropbouw is voor een groot deel in handen van de VS en de EU. Haïti krijgt eigenlijk de kans niet om op eigen benen te staan.’

Geld nodig

‘Een stabiele regering, die zelf de zaken op orde stelt in plaats van de internationale gemeenschap, is wat Haïti nodig heeft’, meent Verryt. ‘De regering moet daarbij de lokale sociale bewegingen consulteren, iets wat ze nu veel te weinig doet. En het middenveld moet zich kunnen ontwikkelen rond lokale autoriteiten, maar die bestaan nu bijna niet.’

Haïti heeft daarvoor geld nodig, wat niet eenvoudig te vinden is. ‘De EU wil geen geld meer geven zolang de instellingen niet werken’, verklaart Verryt. ‘Maar het ene gebeurt niet zonder het andere. De vraag is dan: wat doe je het eerst?’