Vleeseters onder vuur door klimaatverandering

De veehouderij levert volgens de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) een aanzienlijke bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen, namelijk 18 procent van de totale uitstoot. Dat is meer dan de uitstoot die we veroorzaken met auto- en vliegverkeer.
De wereldwijde productie van vlees verviervoudigde sinds 1961 tot 282 miljoen ton in 2009 en de productie zal naar verwachting nog eens verdubbelen tegen 2050, zegt de FAO. De vleesproductie is een belangrijke oorzaak van ontbossing, omdat bos gekapt wordt om plaats te maken voor weilanden en akkerbouw. Bij het verbranden of kappen van bos, komt de CO2 vrij, die zit opgeslagen in de bomen. Daarnaast heeft het proces een grote impact op de biodiversiteit.
De veehouderij is verantwoordelijk voor 37 procent van de door mensen veroorzaakte methaanuitstoot. Methaangas is voor het milieu 23 keer schadelijker dan CO2. De methaan komt vrij door winderigheid en boeren door de dieren. De sector genereert ook 65 procent van de uitstoot van lachgas, voornamelijk uit mest, een gas dat 296 keer schadelijker is voor het milieu dan CO2, blijkt uit het FAO-rapport Livestock’s Long Shadow uit 2006.
De ecologische voetafdruk die de productie van veevoer achterlaat, moet ook meegerekend worden, evenals de koolstof die verbrand wordt door de bio-industrie, slachthuizen,  verwerkende bedrijven en koelhuizen.
Alsof dat nog niet genoeg is, veroorzaakt de veehouderij ook milieuvervuiling, hoofdzakelijk door dierlijk afval, antibiotica en hormonen, chemicaliën uit leerlooierijen en kunstmest en pesticiden. 

Simplistisch

Velen zien het bovengeschetste beeld echter als overdreven simplistisch, niet in de laatste plaats de vleesindustrie zelf. “Ik denk dat we het statement ‘eet minder vlees’ kunnen onderschrijven, maar de boodschap ‘stop met vlees eten’ is misleidend en alarmerend”, zegt Giuseppe Luca Capodieci van de European Livestock and Meat Trading Union. En de zaak ligt inderdaad gecompliceerder.
Om te beginnen varieert de ecologische voetafdruk per vleessoort. Rundvlees laat de grootste voetafdruk achter, gevogelte de kleinste. Ook de manier waarop het vlees geproduceerd wordt, heeft invloed. Vlees van vrije-uitloopkippen is minder problematisch dan fabrieksrundvlees.
Ook moet niet vergeten worden dat graan, rijst en groenten een grote ecologische voetafdruk achterlaten, als bij het groeiproces pesticiden en verdelgingsmiddelen gebruikt worden die gemaakt zijn uit olie, in een bodem die doorweekt is met stikstofhoudende meststoffen.
 
Daarnaast kan de veeteeltsector ook helpen om de uitstoot te beperken, als grasland goed beheerd wordt en beweidingmethoden ervoor zorgen dat koolstof wordt vastgehouden in de bodem.

Onevenwichtige consumptie

Ook het sociale belang van de sector moet niet genegeerd worden. Er werken 1,3 miljard mensen in de landbouw en 1 miljard armen, vooral in Afrika en Azië, zijn er voor hun levensonderhoud van afhankelijk.
 
Dan is er nog de vraag of de mens, een omnivoor, een goed uitgebalanceerd dieet kan volgen zonder gebruik van vlees. Hoewel het eten van te veel vlees in rijke landen bijdraagt aan hartziekten en obesitas, zouden vlees, melk en eieren vanwege de proteïnen en vitaminen een welkome aanvulling zijn op het dieet van veel armen in ontwikkelingslanden. Vleesconsumptie op zichzelf is wellicht niet het grootste probleem, maar de onevenwichtige consumptie.
Vegetarisme is niet het antwoord op de problemen van planeet, zegt Erik Assadourian, onderzoeker aan het World Watch Institute in Washington. “Het is jammer dat sommige milieuactivisten zich hebben vastgelegd op het idee van vegetarisme. In de westerse cultuur, waar zoveel waarde wordt gehecht aan individuele vrijheid, zal een totaalverbod minder goed werken dan het eenvoudigweg aanpassen van de voedingsnormen om het aandeel vlees te beteugelen.”
Het verminderen van de vleesconsumptie in de rijke landen, maakt het mogelijk om vlees te produceren op een klimaat- en diervriendelijke wijze, zegt hij.