Venezolaanse metaalindustrie verkeert in zware ademnood

Het zuidoosten van Venezuela, aan de grens met Brazilië en Guyana, had ooit een bloeiende metaalindustrie. Vandaag blijft daar steeds minder van over. De regio is bijna volledig afhankelijk van de olieproductie.

De hoop op de ontwikkeling van een meer gediversifieerde economie smelt als sneeuw voor de zon, zeggen vakbondsmensen, ondernemers en analisten. Als belangrijkste problemen noemen ze gebrek aan investeringen, prijsdalingen, technologische veroudering, stroompannes, een gebrek aan grondstoffen en onderdelen, cliëntelisme, corruptie, schulden, afdankingen en milieuvervuiling.

Door de problemen zijn de relaties tussen overheid en privésector naar een dieptepunt gezakt en neemt het aantal sociale conflicten toe.

Fabrieken sluiten

“Bijna alle basisbedrijven hebben dezelfde problemen”, zegt José Jiménez, vakbondsleider in de metaalsector. “Ze hebben te weinig grondstoffen, onderdelen en apparatuur, de productielijnen liggen stil, arbeidsovereenkomsten worden geschonden en de bestuurders doen aan politiek en niet aan beheer.”

“De daling in de productie van de basisbedrijven, staatsbedrijven, heeft geresulteerd in de sluiting van 162 van de 310 fabrieken die hun producten verwerken, en van de overige gebruikt minder dan 40 procent zijn capaciteit”, zegt Fernando Goyenechea, voorzitter van de kamer van privébedrijven in de regio.

“In 2005 begon de productie te dalen”, zegt analist Damián Prat. “Er wordt niet langer geïnvesteerd, het onderhoud blijft achterwege, het aantal personeelsleden stijgt en ook de corruptie neemt toe.”

Grootste staalbedrijf van Venezuela

De basisbedrijven hebben zich de laatste veertig jaar ontwikkeld aan de samenvloeiing van de Orinoco en Caroní, op 550 kilometer ten zuidoosten van hoofdstad Caracas. De bedoeling was gebruik te maken van het enorme potentieel aan ijzererts, bauxiet, kostbare metalen en andere mineralen in de regio.

Er werden waterkrachtcentrales gebouwd. Die maakten de oprichting van Siderúrgica del Orinoco (Sidor) mogelijk, het grootste staalbedrijf van het land. Sidor was eerst een staatsbedrijf, werd in 1997 verkocht aan de Argentijnse groep Ternium en is in 2008, onder president Hugo Chávez, opnieuw genationaliseerd.

Halfweg het vorige decennium, toen het bedrijf nog in handen van Ternium was, produceerden de vijfduizend arbeiders jaarlijks 4,3 miljoen ton staal. Dit jaar zullen ze met dubbel zoveel arbeiders aan 2,6 miljoen ton komen.

Aluminiumindustrie

Sidor wordt bevoorraad door Ferrominera Orinoco, dat het ijzererts in de streek ontgint. Ferrominera Orinoco produceerde ooit 20 miljoen ton per jaar, vorig jaar was dat nog maar 13 miljoen ton, zegt vakbondsleider Rubén González.

Hetzelfde beeld in de aluminiumindustrie. In Carbonorca, dat koolstofanodes maakt, is het personeelsbestand “vanuit politieke belangen opgetrokken van 470 naar 700 werknemers. Velen hebben geen stoel of doden de tijd door computerspelletjes te spelen”, zegt vakbondsverantwoordelijke Emilio Campos.

Daarbovenop kwam de grote droogte in 2009 en 2010. Daardoor kwam de elektriciteitsbevoorrading in het gedrag. Het grote aluminiumbedrijf Venalum zag daardoor zijn jaarproductie verminderen van 439.000 ton in 2008 naar 258.000 ton in 2010, zegt Rada Gamluch, arbeidersvertegenwoordiger van het bedrijf.

De regering wil tegen 2014 weer 400.000 ton halen met Venalum, maar analist Damián Prat betwijfelt of dat kan. “De val van Venalum begon al voor de elektriciteitscrisis”, zegt hij.