“Varkenskwekerijen zijn oorzaak van Mexicaanse griep"

De precieze plaats waar de Mexicaanse griep is uitgebroken, blijft onzeker. Maar een van de eerste gevallen, een vierjarige jongen, kwam uit het dorp La Gloria in de Mexicaanse staat Veracruz, op slechts enkele kilometer van een van de grootste varkenskwekerijen ter wereld.
Het bedrijf is gedeeltelijk eigendom van de Amerikaanse varkensvleesgigant Smithfield Foods. Op zijn website zegt Smithfield Foods dat onderzoekers “geen klinische aanwijzingen of symptomen hebben gevonden van de aanwezigheid van Noord-Amerikaanse griep bij de varkenspopulatie of de werknemers in onze joint ventures in Mexico”.
Patty Lovera van de Amerikaanse consumentengroep Food and Water Watch is sceptisch over deze bewering. “Op die industriële landbouwbedrijven zijn de omstandigheden zeer gunstig voor de ontwikkeling van virussen”, zegt ze. “Het is in die industriële landbouwbedrijven dat men de oorzaak moet zoeken.”

Gastheer zonder antilichamen

De meeste virussen kunnen heel lang aanwezig zijn in een bepaalde dierensoort, een gastheersoort die er zelf niet ziek van wordt maar die het virus verspreidt naar andere dieren. Wanneer een virus muteert en naar een andere soort kan springen, dan heeft die nieuwe gastheer niet de antilichamen om zich tegen dat vreemde virus te beschermen. Daardoor zou een mens bijvoorbeeld ziek kunnen worden van een griepvirus dat normaal bij varkens voorkomt wordt.
“Elke keer als een virus bij een nieuwe gastheer binnenkomt, kan het muteren”, zegt dr. Michael Greger van de Humane Society of the United States, een Amerikaanse dierenrechtenorganisatie.
“Op boerderijen met een klein aantal dieren, kan het virus slechts vijftig varkens besmetten. Daardoor heeft het slechts vijftig kansen om te muteren. Maar op een industriële kwekerij met meer dan vijfduizend varkens, kan het virus meer vijfduizend kansen genereren, en daardoor vergroot de kans op een zeldzame mutatie, een mutatie die zelfs mensen kan besmetten.”

Lagunes vol varkensmest

Niet zozeer de nabijheid van zo’n varkensbedrijf is een risico maar wel de enorme hoeveelheid varkensmest, zegt Patty Lovera van Food and Water Watch. Varkens produceren driemaal zoveel uitwerpselen als mensen.
In Europa worden dierenuitwerpselen in betonnen containers opgeslagen en nadien als natuurmest op de velden gebruikt. In de VS, waar de kwekerijen groter zijn dan waar ook ter wereld, worden de uitwerpselen in enorme “lagunes” opgeslagen, soms gedurende meer dan een jaar. Alleen een kleilaag op de bodem voorkomt dat de mest in de grond sijpelt.
Volgens dr. Greger trekken die lagunes vliegen aan die het virus kunnen oppikken en kilometers ver kunnen dragen. “Studies in Azië tonen aan dat de vogelgriep soms van boerderij naar boerderij verspreid werd door vliegen die het virus hadden opgepikt en die door vogels waren opgegeten.”

Stress

In industriële varkenskwekerijen zitten de dieren in stallen die zo klein zijn dat ze nauwelijks kunnen bewegen. De stresserende omgeving verhoogt de kans op ziektes, zegt dr. Greger. “Net zoals mensen worden dieren makkelijker ziek als ze gestresseerd zijn.”
Vooral in de VS en Oost-Europa zijn de industriële varkenskwekerijen in opmars. Ze beantwoorden aan een groeiende vraag naar varkensvlees. De grootschaligheid houdt de prijs van varkensvlees kunstmatig laag.