Turkse weigering een gemiste kans

Naar aanleiding van de 60e verjaardag van het uitvaardigen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, werd op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties van 10 december een document voorgesteld waarin wordt opgeroepen tot het erkennen van de rechten van LGBT-personen (lesbian, gay, bisexual en transgender). Het gaat om een initiatief van de Europese Unie, en dan vooral van Frankrijk en Nederland.
Het draagvlak overstijgt echter het Europese niveau. Maar liefst 66 landen hebben er intussen hun handtekening onder gezet. Het document heeft geen afdwingende waarde. Het gaat enkel om een intentieverklaring. Toch wordt deze als symbolisch erg belangrijk gezien. Tot op heden was er namelijk geen enkele internationale conventie die specifiek de rechten van LGBT behandelt en de discriminatie ervan expliciet veroordeelt, dixit de VN.
Concreet wordt opgeroepen de strijd aan te gaan met elke vorm van discriminatie van of geweld tegen LGBT, waaronder stigmatisering, uitsluiten van bepaalde activiteiten, intimidatie, willekeurige arrestaties, veroordelingen,… met speciale aandacht voor de 7 landen waar mensen nog altijd de doodstraf kunnen krijgen voor homoseksualiteit (onder meer Saoedi-Arabië en Iran).

Turkije staat niet alleen

Al snel bleek er uit verschillende hoeken tegenwind te komen tegen het Europese initiatief. De VS, Rusland en China zijn de voornaamste VN-leden die weigerden het te ondertekenen. Nu is daar ook Turkije bijgekomen, meldt de Turkse krant Hurriyet. Een aantal Arabische landen hebben de hele onderneming zelfs gecounterd met een eigen intentieverklaring. Zij beweren dat er net wél discriminatie zou ontstaan wanneer het EU-document zou ondertekend worden.
Ten eerste zouden bepaalde landen namelijk nieuwe ‘categorieën’ van burgers moeten invoeren die er nu zogezegd niet zijn. Ten tweede wordt gevreesd dat de vage terminologie van het document ook perverse praktijken als pedofilie en incest in de legaliteit zou brengen. Dit laatste wordt ten stelligste ontkend door de initiatiefnemers.
Turkije zit nu met een ernstig probleem. Alle leden van de EU hebben de verklaring immers goedgekeurd, net als alle kandidaat-leden en op Rusland na zelfs alle Europese staten tout court. Turkije heeft zo zijn status van kandidaat-lidstaat opnieuw ernstige schade toegebracht.

Voortgangsrapport

Dat de situatie al niet erg rooskleurig was, bleek uit het in november verschenen voortgangsrapport van de Europese Commissie. Daarin hekelde de EU nog de stagnatie van de vorderingen die de Turken dienen te maken om in aanmerking te komen voor EU-lidmaatschap. Het thema mensenrechten is dan nooit ver uit de buurt.
Nog volgens de EU mogen de interne strubbelingen die Turkije de voorbije jaren teisterden, met de groeiende islamisering op kop, niet als excuus dienen. Dat verklaarde Europees Commissaris Olli Rehn onlangs nog aan Reuters.

Een maat voor niets

Wat LGBT betreft heeft de Turkse regering al wetgevende stappen gezet. Homoseksuele relaties tussen volwassenen zijn er toegelaten. Dit geldt echter enkel voor de privésfeer. Bovendien wordt seksuele voorkeur niet als een factor bij discriminatie aanzien. Hiermee ontkent Turkije volgens mensenrechtenorganisaties de realiteit.
Het voortgangsrapport van de EU stelt dat bepaalde vage wetten, zoals die rond openbare zedenschennis en exhibitionisme, in de praktijk gebruikt worden om holebi’s te discrimineren en te berechten. Transseksuelen worden bovendien nog al te vaak het slachtoffer van fysiek geweld, zelfs door de politie. De Commissie eist dat aan deze praktijken zo snel mogelijk een einde komt.

Unieke kans

De verklaring die nu bij de VN op tafel lag was dus een unieke kans voor Turkije om blijk te geven van goede wil en de EU te laten zien dat ze tot toegevingen bereid zijn om hun kandidatuur kracht bij te stellen. Het werd echter een maat voor niets.
LGBT-organisaties hebben al hun ontgoocheling uitgesproken over de weigering tot ondertekenen. De Turkse holebivereniging Kaos GL merkte op dat “Turkije in contradictie is met zichzelf wanneer het probeert lid te worden van de Europese Unie terwijl het aan de andere kant parallel handelt met de Islamitische landen”.