Turkije duimt voor McCain

Op vrijdag 24 oktober gaf het Armenian National Committee of America, de lobbygroep van de Armeense diaspora in de VS, officieel zijn steun aan Barack Obama. Echt verrassend kwam dat niet. “Binnen de Democratische Partij zijn er 1,5 miljoen kiezers van Armeense oorsprong. Obama heeft hun stemmen en hun financiële steun nodig om het te halen”, zegt professor Soner Çağaptay, programmadirecteur aan het Washington Institute, een in de Amerikaanse hoofdstad gevestigde denktank voor het Midden-Oosten.

Obama heeft in het verleden herhaaldelijk zijn sympathie uitgedrukt voor de Armeense zaak. Meer dan negentig jaar na de massamoorden en deportaties die het Ottomaanse Rijk in 1915 in Armenië uitvoerde, blijft de term “genocide” taboe voor de Turkse regering. De Armeense gemeenschap in het buitenland probeert daarentegen de historisch beladen term in zoveel mogelijk landen ingang te doen vinden.

Volgens Çağaptay zal Obama, eens verkozen, zijn steun voor de Armeense zaak snel moeten inslikken. “Hij zal moeten kiezen tussen zijn verkiezingsbeloften en de nationale belangen van de Verenigde Staten, in Iran, Irak en Afghanistan. Obama zal zich snel realiseren dat hij Turkije nodig heeft om die problemen op te lossen. In tegenstelling tot McCain heeft hij Turkije nooit bezocht en kent hij het strategisch belang van dat land in de regio niet.”

John McCain, die minder afhankelijk is van stemmen uit de Armeense gemeenschap, heeft het net als zijn voorganger en partijgenoot George W. Bush bij voorkeur over een “vreselijke tragedie” in plaats van een “genocide”. “McCain ziet Turkije als het land dat de Verenigde Staten heel wat diensten heeft bewezen in de Koude Oorlog, tegen de Sovjet-Unie, in de Koreaoorlog en bij de conflicten in ex-Joegoslavië”, zegt Barçın Yinanç van de krant Turkish Daily News.

Toch vindt de journalist niet dat Turkije automatisch beter af is met McCain als president. Met name Obama’s standpunt voor een snelle terugtrekking uit Irak biedt Turkije een grotere manoeuvreerruimte. “Wat goed is voor Turkije op korte termijn, is het misschien niet meer op lange termijn.”

“De opmerking van Obama over de Armeense kwestie wijkt niet zoveel af van wat andere kandidaten in het verleden hebben gezegd”, relativeert Suat Kiniklioglu, Buitenlandspecialist en volksvertegenwoordiger van de regeringsparij AKP. “De kans is groot dat hij een genuanceerde positie inneemt als hij verkozen raakt.”

Hoewel de Armeense zaak het meeste doorweegt in de Turkse afweging, spelen nog andere dossiers een rol. Zo nemen de Turken het Obama niet in dank af dat hij Turkije een “bezettingsmacht” heeft genoemd in een tijdschrift van Amerikaanse Cyprioten. Het eiland Cyprus is sinds 1974 in twee gedeeld tussen een Turks deel in het noorden en een Grieks in het Zuiden. “Maar hij heeft zijn slippertje snel rechtgezet door te benadrukken dat een strategisch bondgenootschap met Turkije moet worden gereactiveerd”, zegt Çağaptay.

Ook wat de strijd tegen het terrorisme en de Koerdische opstand betreft, geven de Turken de voorkeur aan McCain. Die beschouwt de strijd van het Turkse leger tegen de opstandelingen van de Koerdische Arbeiderspartij PKK als een legitiem onderdeel van de strijd tegen het terrorisme. McCain pleit voor een onvoorwaardelijke steun en samenwerking, terwijl Obama die afhankelijk wil maken van sociale en politieke veranderingen, wat volgens Turkse diplomaten de relatie dreigt te vertroebelen.

Tenslotte is er toch één punt waarbij de Turkse beleidsmakers de positie van Obama steunen. De Democratische kandidaat stuurt aan op onderhandelingen met Iran om de verspreiding van kernwapens tegen te gaan. McCain slaat een meer strijdlustige toon aan, die bij de Turken minder in de smaak valt. Dat puntje van onenigheid volstaat echter niet om een wig te drijven tussen McCain en de Turkse politieke klasse. Die hoopt nog altijd op een overwinning van de senator uit Arizona, om de bevoorrechte relatie met Washington veilig te stellen.