Transgene gewassen gedijen goed

Op een groot deel van het Argentijnse akkerland wordt genetisch gewijzigde
(GG) soja verbouwd. De Braziliaanse regering heeft onlangs een decreet
uitgevaardigd waardoor de teelt van GG-soja voorlopig mogelijk wordt. In
Colombia, Honduras en Mexico zit de teelt van GG-maïs in de lift. En ook in
Uruguay is transgene soja nu al een belangrijke teelt, terwijl onlangs ook
met de productie van GG-maïs is begonnen. Intussen wordt in heel
Latijns-Amerika transgeen voedsel verkocht. De consumenten worden hierover
in het ongewisse gelaten. Zelden vermelden etiketten dat het om
GG-producten gaat.

Het verhaal begon in 1996, toen de eerste GG-zaden op een commerciële basis
werden verspreid. De Amerikaanse landbouwmultinational Monsanto had
nagenoeg de hele productie onder controle. Vijf andere grote bedrijven zijn
in mindere mate betrokken bij de productie van genetisch gewijzigd
materiaal: de Duitse concerns BASF en Bayer en de Amerikaanse groepen Dow
Chemical, Dupont en Syngenta.

In 2002 werden er wereldwijd 58,7 miljoen hectaren landbouwgrond gebruikt
voor GG-teelten: 13,5 miljoen in Argentinië, de rest in 15 andere landen.
De Verenigde Staten blijven de grootste producent van GG-voedsel.

De invoering van transgene gewassen in de landbouw is onomkeerbaar. Het
belangrijkste is dat Latijns-Amerika zich de mogelijkheden verschaft om
deze gewassen te controleren, te gebruiken en te ontwikkelen, zodat het
continent minder afhankelijk wordt van buitenlandse ondernemingen, stelt
de Mexicaanse wetenschapper Luis Herrera. Hij was in jaren ‘80 lid van een
Belgisch onderzoeksteam dat de techniek mee ontwikkelde.

Zijn optimisme wordt niet door iedereen gedeeld. Silvia Ribeiro van de
Canadese niet-gouvernementele organisatie ETC (Action Group on Erosion,
Technology and Concentration) ziet gelijkenissen tussen GG-teelten en het
gebruik van atoomenergie. Kernenergie werd aanvankelijk sterk bevorderd
met het argument: meer stroom voor minder geld. Later is men de gevaren
gaan inzien en werd kernenergie weer afgebouwd.

Boerenorganisaties en milieuverenigingen in Latijns-Amerika wijzen er op
dat GG-gewassen de ontwikkelingslanden nog afhankelijker zullen maken van
buitenlandse bedrijven. Gevreesd wordt ook dat deze teelten de
biodiversiteit en de volksgezondheid schade zullen toebrengen. Een reden
voor deze organisaties om gerechtelijke stappen te zetten om de GG-teelt te
doen verbieden.

De voorbije jaren heeft de GG-maïs van Monsanto zijn weg gevonden naar
Mexico en Honduras - via legale en illegale kanalen. Beide landen zijn de
bakermat van de maïscultuur. De inheemse bevolking bedrijft deze teelt al
duizend jaar.

In Mexico is de bezorgdheid het grootst. De traditionele maïssoorten
dreigen er gekruist te worden met GG-maïs. Wetenschappers onderzoeken nu in
welke mate de rijke genetische maïsvariëteit in Mexico hierdoor schade kan
oplopen.