Topdiplomaten adviseren Obama “open diplomatie” met Iran

De groep roept de nieuwe regering op tot “het openen van de deur naar directe, onvoorwaardelijke en brede onderhandelingen op het hoogste diplomatieke niveau”, naast officieuze uitwisselingen en contacten. “Ondanks de verhitte toon van de media is de nationale veiligheid van de VS op dit punt veel meer gebaat bij volgehouden contacten dan bij dreigementen en een escalatie naar oorlog.” 
Obama heeft tijdens zijn campagne verschillende keren verklaard dat de Iraanse ontwikkeling van nucleaire wapens “onaanvaardbaar” is en dat hij een militaire oplossing nooit zou uitsluiten. Als senator was hij een voorvechter van strengere economische sancties tegen Teheran. Tegelijk heeft hij tijdens zijn campagne steeds benadrukt dat hij Teheran diplomatiek en zonder voorwaarden tegemoet zou treden, zelfs op presidentieel niveau. 
Het rapport van de experts argumenteert dat sancties of een militaire oplossing “contraproductief” zullen blijven. “De VS hebben meer dan twintig jaar geprobeerd Iran te controleren door isolatie, dreigementen en sancties. In die tijd is geen enkel probleem opgelost en zijn de meeste problemen erger geworden.”
“De dreigementen maken geen indruk op Iran en het huidige regime in Teheran vormt geen dreigend gevaar”, gaat het rapport verder.  “De Verenigde Staten moeten de provocaties stopzetten en een langetermijnvisie hanteren, net zoals ze gedaan hebben met de Sovjet-Unie en China.”

Nucleair programma en Israël

Terwijl Teherans nucleaire programma een “zaak van grote bezorgdheid” blijft, is het onduidelijk wat de Iraniërs precies willen aanvangen met kernwapens: het zou een kwestie van nationale trots kunnen zijn, of wisselmunt in onderhandelingen, of een afschrikking tegen de VS en Israël. In verband met het nucleaire programma van Teheran zegt het rapport dat het “gerechtvaardigd” is te dreigen met strengere sancties indien de onderhandelingen zouden vastlopen.
De kwestie zou echter moeten aangekaart worden als onderdeel van een groot diplomatiek offensief waarbij “beide partijen geloofwaardige veiligheidsafspraken maken en beloftes doen, zoals het verlichten van de sancties als antwoord op positieve beleidswijzigingen in Teheran.”
Het rapport vermeldt verder dat een toenadering “Arabisch-Israëlische kwesties zou helpen oplossen”, gezien Irans invloed op het Palestijnse Hamas en de Libanese Hezbollah.
 
Volgens de experts is het Iraanse buitenlands beleid “strikt pragmatisch”. Voorbeelden als de geheime wapenhandel met Israël en de actieve steun aan de VS in Afghanistan tonen dat aan. “Irans recente geschiedenis maakt duidelijk dat nationaal zelfbehoud en regionale interesses de belangrijkste drijfveren van het Iraanse buitenlands beleid zijn. Niet de zoektocht naar martelaarschap in dienst van de islam”, klinkt het.
Het rapport citeert verklaringen van de hoogste geestelijke leider, Ali Khamenei, die het pragmatisme van Iran verder aantonen. Khamenei stelt bijvoorbeeld dat Iran geen aanval zal uitvoeren op Israël als Iran niet eerst wordt aangevallen. Een ander citaat: “de dag dat relaties met de VS voordelig zullen blijken voor Iran, zal ik de eerste zijn om hiervoor mijn goedkeuring te geven.”

Diplomatiek eigenbelang

Het rapport is het resultaat van verschillende maanden studie en discussie. Het verschijnt in een periode waarin steeds meer geruchten de ronde doen dat de regering-Bush tijdens haar laatste twee maanden werk zal maken van een nieuwe diplomatieke vertegenwoordiging in Teheran. Die zou de fundamenten moeten leggen voor de directe onderhandelingen die Obama tijdens de afgelopen presidentscampagne beloofde.
Ondertussen maken Amerikaanse topdiplomaten zich op voor de strijd om de nieuwe sleutelposities in het Midden-Oosten. Dennis Ross, de medevoorzitter van de raad van experts die afgelopen vrijdag het rapport publiceerde, is gebrand op een benoeming als speciale gezant voor Iran en de regio. Ross leidde de vredesgesprekken tussen Israëli’s en Palestijnen onder Clinton. Hij geniet de steun van de zogenaamde “Israel Lobby”.
Ross was ook mede-oprichter van “Verenigd tegen Nucleair Iran”. Hij ondertekende een recente verklaring opgesteld door prominente neoconservatieven die stelt dat afschrikking niet werkt tegen een nucleair Iran wegens “de extremistische ideologie van de islamitische republiek.” In de verklaring werd verder vermeld dat een nieuwe president vanaf zijn eerste dag zou moeten duidelijk maken dat hij Iran militair zou aanvallen indien het land niet onmiddellijk ophoudt met de verrijking van uranium.
De andere voorzitter van de raad is James Dobbins, speciaal gezant voor Afghanistan en momenteel directeur van het Internationaal Veiligheidsprogramma van de RAND Corporation. Dobbins heeft zich verschillende keren lovend uitgelaten over de samenwerking van Iran met de VS in het verdrijven van de taliban uit Afghanistan en Irans hulp bij het opzetten van de regering-Karzai in Kaboel.