Tibetaanse onenigheid over strijd tegen China

De onderhandelingen tussen de dalai lama en China liepen begin november definitief vast. Deze week bespreken Tibetaanse ballingen de voortgang van hun strijd tegen de Chinese overheersing van Tibet. De vergadering in de Noord-Indiase stad Dharmsala mag gerust historisch genoemd worden. Voor het eerst sinds hij Tibet in 1959 ontvluchtte, organiseert de dalai lama een dringende algemene bijeenkomst om over de relatie met China te praten.

‘Middenweg’

De Dalai Lama pleit al tientallen jaren voor vreedzaam protest tegen de Chinese bezetter. Hij bewandelde tijdens de besprekingen naar eigen zeggen altijd ‘de middenweg’. Dat is zijn streven naar de autonome deelstaat Tibet binnen China. „ Ik vraag geen afscheiding, maar autonomie. Ik ga dus niet fundamenteel in tegen het denken van de Chinese regering, wiens voornaamste zorg het is dat Tibet deel blijft uitmaken van China”, zei hij twee jaar geleden in een interview met MO*.
Maar deze aanpak leverde niks op. „Er is geen enkele positieve respons gekomen van China. Wat mij betreft heb ik het opgegeven. Maar de kwestie gaat ook zes miljoen Tibetanen aan, daarom heb ik hen en de Tibetaanse regering in ballingschap gevraagd de koers voor de toekomst te bepalen.”

Jongere generatie

Dat de dalai lama niet streeft naar totale onafhankelijkheid is juist een punt van irritatie bij vele boze, jonge Tibetanen. Zij willen niets meer te maken hebben met de Chinezen. Sinds Beijing een treinspoor naar Tibet aanlegde en duizenden Han-Chinezen naar de regio zond, voelt de jongere generatie zich in het nauw gedreven en verhardden zij hun strijd. Dat uitte zich tijdens de anti-China opstand van in de Tibetaanse hoofdstad in maart dit jaar. De betogers plunderden en vernielden toen dagenlang Chinese winkels.
De leider van het Tibetaanse Jongeren Congres (TYC) liet weten ‘verrast’ te zijn dat de geestelijk leider iedereen bij elkaar riep. „Maar dat was ook hoog tijd”, zei Tsewang Rigzin. „De Dalai Lama is niet op de hoogte van wat er speelt onder het Tibetaanse volk.” Volgens Rigzin past het gebruik van geweld niet bij de Tibetaanse cultuur, maar is de frustratie bij jongeren zo groot dat er over moet worden nagedacht toch meer en radicaler strijd te gaan voeren.

Zinloos

Grote afwezige tijdens deze conferentie zal de dalai lama zelf zijn. De geestelijk leider van de Tibetanen zal niet deelnemen aan de gesprekken over de toekomst, omdat hij zijn volgelingen niet te veel wil beïnvloeden.
Het is niet duidelijk op hoeveel steun de jonge, radicalere generatie kan rekenen. Verwacht wordt dat de Tibetanen een radicaler standpunt gaan innemen en de volledige onafhankelijkheid van Tibet zullen eisen. Rigzin heeft hoge verwachtingen: „We hopen dat de roep om onafhankelijkheid gegroeid is aan het eind van deze week. Binnen tien of vijftien jaar zullen we op deze bijeenkomst terugkijken en hopelijk zullen we dan zeggen dat dit een historisch moment was.”
Het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken liet weten dat Beijing elke poging tot afscheiding van China veroordeelt en afwijst. China bestempelde de conferentie van de Tibetaanse ballingen dan ook als ‘zinloos’.