Tibetaanse delegatie praat met Peking

Groepen die actie voeren voor de mensenrechten in Tibet zeggen dat het huidige bezoek van de Tibetanen de impasse in de dialoog tussen China en Tibet kan helpen doorbreken. Dat overleg werd tien jaar geleden zonder resultaat afgebroken. In september 2002 werden de gesprekken opnieuw gestart en bezocht een Tibetaanse delegatie voor het eerst opnieuw China. Een tweede bezoek volgde in mei vorig jaar. Het huidige derde bezoek volgt op een reeks geheime gesprekken die de voorbije maanden werden gehouden.

Sommige waarnemers geloven dat de Chinese president Hu Jintao, die in 1989 nog hard optrad in Tibet, happig is op vorderingen in de dialoog. In Tibet zelf is de situatie momenteel veel minder explosief dan in Hongkong of Taiwan - twee regio’s waar de roep om onafhankelijkheid China veel meer zorgen baart. Dit bezoek heeft potentieel, vindt Mary Beth Markey, hoofd van de in Washington gevestigde actiegroep International Campaign for Tibet. Wij zullen uitkijken naar aanwijzingen naar dat de Chinese regering klaar is om haar harde aanpak te wijzigen en wil praten over substantiële kwesties.

Zeker niet alles wijst op een détente. Op de dag dat de Tibetaanse delegatie uit India vertrok, rolde China nog de spierballen met antiterreuroefeningen in de Tibetaanse hoofdstad. En in mei publiceerde Peking een rapport over Tibet dat stelde dat de toekomst van Tibet niet langer alleen kan worden bepaald door de Dalai Lama en zijn kliek, maar alleen door de hele Chinese natie, waaronder het Tibetaanse volk.

De Chinese regering houdt de agenda erg beperkt. Tijdens de huidige missie willen de afgevaardigden het hebben over twee dingen: de toestemming dat de Dalai Lama kan terugkeren naar zijn paleis in het Tibetaanse Lhasa en de verzekering dat hij religieuze teksten mag verspreiden, zegt een diplomaat in Peking.

Op het wereldtoneel is de aandacht voor het Tibetaanse streven naar onafhankelijkheid de voorbije jaren serieus geslonken. In 1989 kreeg de Dalai Lama de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn pogingen Tibet geweldloos te bevrijden en riep hij wereldwijd sympathie op, maar tegenwoordig willen weinigen economische reus China voor het hoofd stoten. De huidige Amerikaanse president George W. Bush brengt het onderwerp minder ter sprake dan zijn voorganger Bill Clinton. En de Europese leiders willen de Dalai Lama enkel nog in mineur meer ontvangen.

In 1950 viel China het toen onafhankelijke hoogplateau van Tibet binnen, en een jaar later tekende de toen vijftienjarige Tenzin Gyatso - de huidige Dalai Lama - een overeenkomst met China. In 1959 sloegen de Chinezen een grootschalige Tibetaanse opstand neer en vluchtte de Dalai Lama naar Dharamsala in India, waar hij tot op vandaag in ballingschap leeft. Oorspronkelijk eiste de Dalai Lama volledige onafhankelijkheid voor Tibet, maar hij heeft bij herhaling gezegd dat hij grotere autonomie nastreeft voor Tibet, en geen onafhankelijkheid. (ADR/MM)