Te weinig aandacht voor voordelen vrij personenverkeer (IOM)

Gervais Appave, de directeur Beleid en Onderzoek van de IOM, zegt dat er geen eenvoudig antwoord bestaat op de vraag of arbeidsmigratie nu goed of slecht is. Het vertrek van goed opgeleide mensen naar het buitenland betekent een verlies voor het land van herkomst, dat vaak zwaar heeft geïnvesteerd in de scholing van die mensen. In hun nieuwe woonplaats kennen migranten bovendien vaak aanpassingsproblemen. Maar migratie doet in herkomstlanden met een hoge werkloosheid de druk op de arbeidsmarkt gevoelig afnemen. Bovendien kunnen migranten de commerciële relaties tussen hun geboorteland en het land waar ze terechtkomen vergemakkelijken. En dan zijn er de indrukwekkende bedragen die uitgeweken mensen overmaken aan achtergebleven familieleden - volgens de Wereldbank gaat het om 100 miljard dollar per jaar.

De voor- en nadelen van migratie kunnen bovendien niet enkel in economische termen worden afgewogen. Migratie heeft ook belangrijke implicaties op het vlak van internationale veiligheid, mensenrechten, volksgezondheid en culturele identiteit.

In elk geval neemt de arbeidsmigratie toe. De IOM schat het aantal migranten in de wereld op ongeveer 175 miljoen - een verdubbeling in vergelijking met 30 jaar geleden. Oorzaken daarvoor zijn de economische globalisering, de grote welvaartverschillen in de wereld en de sterk verschillende bevolkingsevolutie in Noord en Zuid. Die ontwikkelingen gaan blijkbaar te snel om ze overal in goede banen te kunnen leiden. Precies daardoor wordt migratie nu op veel plaatsen vooral met problemen verbonden. De IOM wil daar tegen in gaan.

De klok terugdraaien lijkt ondenkbaar. De IOM vindt het bovendien moeilijk voorstelbaar dat we in de toekomst in een wereld zouden leven waar vrijhandel regel is en kapitaal ongehinderd internationaal circuleert, maar waar de meeste werknemers netjes binnen de grenzen van hun geboorteland moeten blijven. Voor een groot deel wordt de toekomstige bewegingsvrijheid van arbeidsmigranten uitgetekend binnen de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Die werkt aan een algemeen akkoord over de handel in diensten. De zogenaamde module 4van dat toekomstige akkoord zal het uitsturen van werknemers van het ene naar het andere land regelen. De WHO-leden hebben nog helemaal geen vooruitgang geboekt bij de besprekingen daarover, vooral omdat de geïndustrialiseerde landen de boot afhouden. Brunson McKinley, de directeur-generaal van de IOM, verwacht volgend jaar wel een initiatief van de WHO.

McKinley zelf gelooft dat de internationale gemeenschap er goed aan zou doen het personenverkeer duidelijk vrijer te maken, en tegelijk goede regels op te leggen om ontsporingen als sociale dumping tegen te gaan. Een soepelere toekenning van inreisvisa en tijdelijke werkvergunningen zou volgens de IOM de totale migratiestromen slechts marginaal wijzigen, maar kan al meer winst opleveren dan de verdere handelsliberalisering waar de WHO nu veel meer werk van maakt. Die winst zou het ook mogelijk maken de nodige begeleidende maatregelen te financieren om negatieve effecten binnen de perken te houden. (PD)