Superoogsten transgeen katoen zijn fabeltje

Het artikel in Science werd geschreven door onderzoekers van de universiteiten van Berkeley en Bonn en heeft intussen wereldwijd veel aandacht gekregen. De auteurs stellen dat hun bevindingen te veralgemenen zijn voor andere gewassen, en dat vooral ontwikkelingslanden profijt kunnen doen bij transgene variëteiten die bestand zijn tegen insectenplagen. Die vormen immers doorgaans in de tropen een nog veel groter probleem dan in gematigde streken, terwijl boeren in arme landen meestal ook niet het geld hebben om altijd voldoende bestrijdingsmiddelen in te zetten.

De spectaculaire oogst op de proefvelden van MAHYCO deed de Indiase regering in maart 2002 het licht op groen zetten voor de commerciële productie van Bt cotton. Dat was een controversiële beslissing, vooral omdat het bedrijf zelf alle voorafgaande proefnemingen kon uitvoeren en de resultaten daarvan in India nooit publiek werden gemaakt.

Volgens verscheidene Indiase boerenorganisaties is de eerste commerciële oogst van de transgene katoensoort in India het voorbije jaar op een fiasco uitgedraaid. Sommige boeren hebben zelf schadeloosstelling geëist van hun zaadleveranciers. Maar er bestaat geen onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek dat die klachten bevestigt, en daardoor kunnen wetenschappers en de regering het zich permitteren er geen rekening mee te houden, stelt Devinder Sharma, een vooraanstaande Indiase analist die zich in voedselvraagstukken heeft gespecialiseerd.

Volgens Vandana Shiva, de directeur van de niet-gouvernementele Research Foundation for Science, Technology and Ecology (RFTSE) en een fervente tegenstander van transgene gewassen, is Bt cotton een mislukking gebleken in de deelstaten Andhra Pradesh, Maharashtra en Madhya Pradesh. Een veldonderzoek dat de RFTSE tussen 23 oktober en 2 november vorig jaar uitvoerde in Maharashtra en Andhra Pradesh, bracht aan het licht dat de nieuwe katoenvariëteit gewone boeren geen grotere oogsten opleverde. De aanplant, die theoretisch bestand zou moeten zijn tegen insecten die jaarlijks zowat de helft van de Indiase katoenoogst opeten, bleek ook nog steeds te flink te lijden onder die plagen. Verscheidene ondervraagde boeren verklaarden dat ze ook op hun Bt-cottonvelden nog duchtig insecticiden moesten sproeien. Daarnaast bleken de transgene katoenplanten ook gevoelig voor twee belangrijke schimmelziekten.

Volgens de onderzoekers van de RFTSE hielden de boeren die waren overgeschakeld op Bt cotton zich ook lang niet allemaal aan de opgelegde voorzorgsmaatregelen als de aanleg van buffervelden met traditionele katoenplanten om kruisbestuiving tussen genetisch gewijzigd katoen en wilde planten te vermijden.

Ook Greenpeace India, het Centre for Resource Education en de Jongerenorganisatie Sarvodaya zeggen dat ze vorig jaar onderzoekingen hebben uitgevoerd die bewijzen dat transgeen katoen geen goede zaak is voor Indiase boeren. Greenpeace zegt dat de transgene variëteit zwakke twijgen heeft en een slechte kwaliteit katoen voortbrengt, die lagere prijzen haalt dan andere katoensoorten. Toch verklaarde minister van Milieu en Bossen T R Baalu in december in het parlement dat de eerste commerciële oogst van Bt cotton “bevredigend” was.