Straatventers, plaag of zegen?

Ik denk niet dat ik hier nog lang kan blijven wonen, zegt Janet Wasinga. Ze woont in South B, ooit een rustige wijk in Nairobi maar nu één van de favoriete verzamelplaatsen voor straatventers. Het begon met een paar kraampjes langs de kant van de weg, maar nu is de hele straat ingepalmd door verkopers. Ik kan mijn huis niet meer in of uit en ze maken een hels lawaai, klaagt Janet. Deze wijk wekte ooit de afgunst op van wie ze bezocht, maar nu, met al die kartonnen kraampjes, ziet ze eruit als een sloppenwijk.

Ook andere delen van de Keniaanse hoofdstad werden de jongste jaren overspoeld door straatventers. In het centrum wemelt het van stalletjes waar letterlijk alles te koop is - van speciale kruiden tot gsm’s. Naar schatting opereren in het stadscentrum alleen al 100.000 verkopers. De politie tracht de duizenden venters te verjagen om de overlast en vooral het groeiende fileprobleem te bestrijden. Maar het is duidelijk dat de autoriteiten tegen de bierkaai vechten. Na elke schoonmaakactie vlokken de venters opnieuw het centrum in.

Het stadsbestuur van Nairobi heeft een speciale dienst van stadswachten in het leven geroepen wier opdracht er eenvoudig uit bestaat om alle verkopers te verjagen uit de zones die niet voor handel bestemd zijn. De pogroms van die ‘askaris’ zorgen voor spectaculaire scènes waarbij een massa van venters met bijhorende kraampjes plots in beweging komt om aan de arm der wet te ontsnappen. Het kat-en-muisspelletje tussen de venters en de ‘askaris’ zijn intussen een soort van volksvermaak geworden.

Het is tijd dat het kinderachtige vertoon stopt, vindt Benson Mbui Ng’ang’a, de secretaris-generaal van de Federatie van Straatventers (HVF). De straatventers zijn intussen een economische realiteit om mee rekening te houden, vindt hij. Uit cijfers van de Kenya National Federation of Jua Kali Associations (een gelijkaardige federatie) blijkt dat straatventers de helft uitmaken van de informele sector. James Bwatuti, de voorzitter van de federatie, schat dat 3,5 van de 6,9 miljoen Kenianen in de informele economie hun brood verdienen door allerlei waar te verkopen. Ze weten daarmee boven de armoedegrens te blijven - straatventers verdienen tot zes euro per dag. Volgens Bwatuti zijn de straatventers goed voor 18 procent van het Keniaanse bruto binnenlands product.

De Federatie van Straatventers vraagt dat het stadsbestuur de venters gedoogt en degelijke marktplaatsen bouwt. De verkopers keren steeds terug naar het centrum omdat ze daar klanten rondlopen en omdat de straatkinderen er wegblijven, legt Ng’ang’a uit. Mwangi Wahome, een groenteverkoper, is het daarmee eens: Nu moeten we gaan staan op stoffige plaatsen vol uitwerpselen en straatkinderen. Er is geen water, geen sanitair en geen verlichting. Wie wil daar nu heen gaan om groenten te kopen? Het is er bovendien onveilig: klanten worden er bestolen en komen er niet graag.

De straatventers hopen dat hun gebeden binnenkort verhoord worden. Het ministerie van Arbeid timmert momenteel aan een wetsontwerp over de informele handel. Het begin, hoopt Bwatuti, van een officiële erkenning van het beroep. Het kan ook meer tewerkstelling betekenen. Meer mensen zullen aangetrokken worden tot het beroep, en dat is toch geen slechte zaak in een economie waar 14,6 procent van de bevolking werkloos is. (MM/PD)