Straatprotest in Kasjmir verhuist naar cyberspace

Door avondklokken en stakingen zitten jongeren in Kasjmir al bijna drie maanden thuis. Ze houden zich niet enkel bezig met hun studies, maar voeren ook online een vrijheidsstrijd. Op YouTube bekijken deze jongeren filmpjes die de situatie onder het Indiase regime tonen, en op sociale netwerken delen ze hun mening.
Een van hen, die de schuilnaam Rasik Rasheed gebruikt, krijgt hoge internetrekeningen in de bus, maar dat verontrust zijn familie niet. “Ik wil op mijn manier bijdragen aan de strijd voor een onafhankelijk Kasjmir en daar zijn mijn ouders blij om. Wat is het verschil met Indiase veiligheidstroepen aanvallen op straat? Met deze video’s kan ik meer schade aanrichten.”
Dankzij het internet blazen jongeren het verzet tegen de Indiase heerschappij in Kasjmir nieuw leven in. Van een gewapende rebellie in 1989 verandert de oppositie tegen India in deze weerspannige staat in een geweldloze strijd, waarbij jongeren gebruik maken van traditionele en meer geavanceerde methoden van protest, zoals Facebook, YouTube en Twitter.
“Internet maakt opgang als een alternatief medium in Kasjmir, omdat deze jongeren vaak video’s uploaden die het lijden van hun volk afbeelden. Die laten de mainstreammedia bewust of onbewust wel eens links liggen”, zegt Sheikh Showkat, die mensenrechten onderwijst aan de Kasjmir-universiteit. In 2005 werd breedband toegelaten in Kasjmir, en “niet veel later hadden jongeren al uitgedokterd hoe ze de traditionele media kunnen omzeilen”, voegt hij eraan toe.
“Het helpt mensen om de informatie die ze over Kasjmir krijgen te visualiseren”, denkt Angana Chatterji, een antropoloog die vanuit de VS op internationale fora ijvert voor een onafhankelijk Kasjmir. “Ik toon deze video’s aan de bezoekers op deze fora en vertel erbij wat ik heb gezien in Kasjmir. Het levert voer op voor discussies.”

Straatprotest

De problemen in Kasjmir begonnen in 1947, toen Groot-Brittannië India onafhankelijk maakte en de gebieden met een moslimmeerderheid bij Pakistan voegde. Een VN-resolutie liet de Kasjmiri’s kiezen tussen het door hindoes gedomineerde India, Pakistan of de onafhankelijkheid. Zo ver kwam het niet, want Kasjmir wordt zowel door India als Pakistan opgeëist.
Grofweg een derde van het moderne Kasjmir wordt bestuurd door Pakistan, terwijl de rest onder Indiase controle valt. Deze regeling oogst weinig bijval van de Kasjmiri’s zelf. Sommige jongeren in het Indiase deel namen in 1989 de wapens op. De opstand blijft doorwerken tot op vandaag.
De voorbije jaren grepen vele Kasjmiri jongeren naar andere vormen van protest, omdat het gebruik van geweld uit de gratie is gevallen. In de laatste twee jaren nog verschoof het verzet naar straatprotest en het bekogelen van Indiase veiligheidstroepen, eerder dan het geweld uit de beginperiode. “Kasjmiri’s beseffen dat de dynamiek op wereldschaal verandert, daarom passen ze hun strijd aan”, verklaart hoogleraar Gul Mohammad Wani, een politiek commentator die lesgeeft aan de Kasjmir-universiteit.

Cyberactivisten

Terwijl Rasik zich beperkt tot actievoeren achter zijn computer, combineren anderen het protest op straat met dat in cyberspace. Een anonieme bron uit Srinagar zegt dat hij zijn strijd voert met graffiti op straat en acties in cyberspace, maar ook stenen gooit naar de Indiase troepen die daar gestationeerd zijn. “We willen de wereld duidelijk maken dat niet alleen wapens de aandacht trekken.”
Voorlopig werd niemand in Kasjmir gearresteerd voor zijn politieke activiteiten in cyberspace, en werden er geen videokanalen of andere sociale media geblokkeerd. Toch willen de cyberactivisten het niet riskeren. “De veiligheidsdiensten kunnen elk ogenblik aan je deur staan als ze weten dat je betrokken bent bij onlineprotesten”, getuigt iemand die zich Burhan laat noemen.
Mensenrechtenactivisten gebruiken wel hun echte naam. “75 dagen, 64 levens, 57 stakingsoproepen, 52 avondklokken, 200 gewonden, 1500 arrestaties, ongewapende Kasjmiri’s versus Indiase soldaten”, schreef Khurrum Parvez van de Coalitie van het Maatschappelijke Middenveld in Srinagar zondag op zijn Facebook-pagina.