Steeds minder animo voor VN-top over migratie

De wereld telt ongeveer 175 miljoen migranten die op veel plaatsen een
belangrijke economische rol spelen en even vaak ook de politieke gemoederen
verhitten. Binnen de VN leeft al bijna 10 jaar de idee alle landen de
koppen bij elkaar te doen steken om oplossingen te bedenken voor de
problemen die de massale migratie oproept. Aan discussieonderwerpen is er
geen gebrek: de rechten van migranten, minimumlonen, hoe uitbuiting
tegengaan, illegale migratie, familiehereniging, migratie als middel tegen
de vergrijzing van de bevolking, seksueel geweld tegen vrouwelijke
migranten en de gevolgen van de onophoudelijke braindrain. De laatste jaren
hebben de VN ook oog gekregen voor de economische betekenis van de enorme
sommen die migranten allemaal samen overmaken aan het thuisfront. Koffi
Annan heeft al herhaaldelijk voor initiatieven gepleit om die overdracht zo
efficiënt mogelijk te doen gebeuren en het ontwikkelingseffect ervan te
verhogen. India en Mexico ontvingen in 2001 elk 10 miljard dollar van
uitgeweken burgers; nog zes andere ontwikkelingslanden haalden elk meer dan
2 miljard binnen.

Maar de idee van een VN-top over migratie en ontwikkeling vindt steeds
minder voorstanders. Twee jaar geleden zagen nog 47 VN-lidstaten zo’n
bijeenkomst zitten. Scepsis heerst vooral in West-Europese en Arabische
landen die veel migranten werk verschaffen. “Zij zien een top niet zitten
omdat de bestaande uitbuitingspraktijken er aan de kaak zouden worden
gesteld en er ook pogingen zouden worden ondernomen de rechten van
buitenlandse werknemers vast te leggen,” zegt een VN-medewerker.

Robert Paiva van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) stelt
dat ook het gebrek aan duidelijkheid over de doelstellingen van een
eventuele conferentie bij de lidstaten terughoudendheid in de hand werkt.
Volgens Paiva is er nog geen internationale consensus over wat de
internationale gemeenschap rond het thema kan en moet ondernemen. Veel
experts vrezen daarom dat een topbijeenkomst op dit moment meer kwaad dan
goed zou doen. Pavia zegt wel dat er op verschillende plaatsen op regionaal
niveau interessante processen van overleg en consultatie bezig zijn, die
binnen afzienbare tijd wel tot een grotere eensgezindheid zouden kunnen
leiden. Uiteindelijk zouden daardoor ook meer VN-lidstaten voor de
organisatie van een internationale conferentie kunnen worden gewonnen.

In afwachting daarvan pleit Kofi Annan voor “meer inspanningen van de VN om
het bewustzijn over de rechten die migranten genieten te versterken en het
belang van een goede integratie in hun gastland te onderstrepen.” Voorlopig
werken de landen die veel migranten ontvangen daar niet aan mee. Op 1 juli
werd bijvoorbeeld een internationale conventie van kracht die de rechten
van migranten beter moet beschermen. Het verdrag is alleen geratificeerd
door landen die veel burgers overzee sturen - Egypte, Marokko, de
Filipijnen, Mexico, Sri Lanka en nog 17 andere ontwikkelingslanden. De
Europese landen en de VS ontbreken in de lijst van de ondertekenaars, al
leeft daar naar schatting 60 procent van alle migranten wereldwijd.