Steeds meer twijfel over voordelen Panamerikaanse Vrijhandelszone

In de Cariben wordt al langer gevreesd dat zo’n vrijhandelszone enkel de Amerikaanse economie ten goede zal komen. Het onderwerp op de bijeenkomst van woensdag was de noodzakelijke verbetering van de Caribische handelspositie: manieren om efficiënter handel te drijven en sterker te staan bij onderhandelingen, verhoging van het analytisch vermogen van de regeringen inzake handelskwesties, versterking van de regionale instellingen en ontwikkeling van het zakenleven.

De Jamaicaanse minister van Handel K.D. Knight was opgetogen over het resultaat van de bijeenkomst: de Caribische landen hebben de kans gegrepen om de grotere landen, en dan vooral de VS, te wijzen op de noodzaak van een respectvolle en consistente benadering van de kwestie van kleine economieën in de internationale handel. Knight noemde de onderhandelingen vrank, vrij, informatief en interessant. De scherpe kritiek op de effecten van de Amerikaanse landbouwsubsidies en de verhoogde tariefbescherming in de staalindustrie voor boeren en staalarbeiders in de rest van de zone was volgens hem duidelijk aangekomen. De minister wees erop dat die Amerikaanse handelspraktijken ingaan tegen de eigen internationale verplichtingen en de eigen doctrine.

Op de bijeenkomst benadrukten de Caribische staten ook de behoefte aan een Regionaal Integratiefonds voor de begeleiding van het overgangsproces in de kleine economieën. Volgens Knight dient erkend te worden dat vrijmaking van de markt en de daaruit voortvloeiende verliezen aan taksen in veel kleine economieën grote fiscale en andere problemen kunnen veroorzaken. De kleine Caribische eilanden zouden dus tegelijkertijd hun fiscaal systeem moeten hervormen en hun economie diversificeren, en dat terwijl ze de voorkeursbehandeling op hun traditionele markten verliezen en overspoeld worden door goedkope produkten uit ontwikkelingslanden. Zo’n integratiefonds zou wat ademruimte geven, en concrete bijstand bij het aanpassingsproces.

Zoellick, die vergezeld werd door vertegenwoordigers van het VS-Agentschap voor Internationale Ontwikkeling, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en het VS-Agentschap voor Handel en Ontwikkeling, trachtte het standpunt van de Caribische staten dan weer te relativeren. Volgens hem worden de landbouwsubsidies in de nieuwe Amerikaanse Landbouwwet wel gehandhaafd, maar zeker niet verhoogd, en is de VS bovendien bereid de subsidies te schrappen als anderen dat ook doen. Er werd in het Congres dan ook een verreikend hervormingsvoorstel ingediend dat beoogt alle exportsubsidies af te schaffen, behalve de kleinere, zoals die in de Cariben.

Bij eerdere conflicten tussen de VS en de Cariben tijdens onderhandelingen in Panama in juni had het Amerikaanse ministerie voor Buitenlandse Zaken minder verzoenend gereageerd: toen kregen alle Caribische regeringen een klaagbrief over het vermeende ‘oorlogszuchtige’ gedrag van hun regionale onderhandelaar, Richard Bernal. De voormalige Jamaicaanse ambassadeur in de VS zou van slechte wil geweest zijn, en elke mogelijk vooruitgang in de onderhandelingen gesaboteerd hebben, aantijgingen die Bernal ten zeerste bestreed.

De dooi kwam er pas net voor de aankomst van Zoellick in de Cariben. Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers erkenden toen het belang van de Caribische stem, vooral inzake de nakende FTAA-onderhandelingen die in november in Quito plaatsvinden. Niet alleen in de Cariben groeit de controverse over de FTAA-plannen; ook de Venezolaanse regering van de felgeplaagde Hugo Chávez heeft al bedenkingen geuit. De president verweet de FTAA dinsdag wild neoliberalisme, en betwijfelde dat de zone in 2005 - de voorziene startdatum - operatief zal zijn. De Venezolaanse bevolking mag zich wellicht in 2003 in een referendum over eventuele toetreding uitspreken. In Brazilië hebben de voorbije week ook straatprotesten tegen de vrijhandelszone plaatsgevonden.



Xml=3

Ref=ca if