Starbucks kaapt Ethiopische koffielabels

De zaak ging aan het rollen toen Ethiopië in 2005 bij het Amerikaanse patentenbureau beschermde handelsmerken aanvroeg voor de drie koffielabels. ‘Yirgacheffe’ kreeg de gevraagde bescherming. De procedure voor ‘Harrar’ en ‘Sidamo’ werd voorlopig afgewezen na verzet van de door Starbucks aangevoerde National Coffee Association, de vereniging van Amerikaanse koffiebranders en –importeurs.

Volgens het Amerikaanse patentenbureau zijn ‘Harrar’ en ‘Sidamo’ intussen ingeburgerd als soortnamen, zoals ‘porto’ of ‘emmentaler’. De Ethiopische regering argumenteert dat de consumenten de namen nog altijd alleen met Ethiopië associëren en verwijst daarbij naar de situatie in de Europese Unie, Canada of Japan, die de handelsmerken wel hebben erkend.

Ethiopië haalt de helft van zijn exportinkomsten uit koffie en wil met de handelsmerken een betere controle krijgen op de verdeling van de exclusieve koffiesoorten. Alleen bedrijven die een licentieovereenkomst met Ethiopië ondertekenen mogen de namen gebruiken. De licenties zijn gratis, maar laten de Ethiopische overheid toe betere prijzen af te dwingen voor de koffiebonen.

In de VS hebben elf koffiebranders de licentieovereenkomst met Starbucks ondertekend. Starbucks houdt voorlopig het been stijf. De exclusieve Sidamo-koffie kost bij Starbucks 39 euro per kilo (52 dollar), terwijl de Ethiopische koffieboer 2 euro (2,72 dollar) krijgt voor een kilo koffiebonen.

Het geschil tussen Ethiopië en Starbucks wordt intussen ook op YouTube uitgevochten. De vice-president van Starbucks, Dub Hay, lanceerde in november 2006 een clipje op YouTube waarin hij het Ethiopische licentiesysteem “illegaal” noemde. Daarop volgden clipjes van Oxfam en het advocatenbureau dat de Ethiopische belangen in de VS verdedigt. Starbucks verving het clipje intussen door een clipje waarin Hay het aankoopbeleid van de firma verdedigt en benadrukt dat zijn bedrijf flink investeert in plattelandsontwikkeling

“Starbucks breekt voortdurend zijn beloften aan de armen”, zegt Seth Pechters die bij de internationale hulporganisatie Oxfam ijvert voor een eerlijke wereldhandel. “De firma doet zich voor als een vriend van de boeren, maar wanneer die boeren het recht opeisen op hun eigen koffiemerken en te concurreren op voet van gelijkheid, liggen ze dwars. Als Starbucks echt met de mensheid is begaan, moet het bedrijf het licentieakkoord met Ethiopië ondertekenen”.

De CEO van Starbucks, Jim Donald, maakte woensdag bekend dat de netto-inkomsten van de firma in 2006 met 22 procent waren gestegen, tot 7,8 miljard dollar per jaar. De koffiereus wil in 2007 wereldwijd 2400 nieuwe koffiehuizen openen.