Race om opvolging Kofi Anan nog helemaal open

De Zuid-Koreaanse Buitenlandminister Ban Ki-moon haalde het beste resultaat, met twaalf stemmen voor, één stem tegen en twee onthoudingen. Hij wordt op de voet gevolgd door de Indiër Shashi Tharoor, nu ondersecretaris-generaal van de VN. Tharoor kreeg tien stemmen voor en stuitte op twee tegenstemmen en drie onthoudingen. De Thaise vice-premier Surakiart Sathirathai kreeg drie stemmen tegen, de Srilankaanse VN-ambassadeur Jayantha Dhanapala zelfs zes.

De Verenigde Naties moeten in januari een nieuwe secretaris-generaal krijgen. Volgens de regionale beurtrol die de VN-lidstaten traditiegetrouw respecteren bij de toekenning van de machtigste functie in de wereldorganisatie, moet de opvolger van Annan uit Azië komen. Maar de teststemming van maandag leverde voor geen van de vier kandidaten uit dat werelddeel die momenteel in de running zijn, een echt overtuigende score op.

Binnen de VN-Veiligheidsraad, het machtigste orgaan van de VN, kan één tegenstem van een groot land dodelijk zijn. Tegenstemmen van minder belangrijke lidstaten kunnen daarentegen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Alleen de VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk en China, de permanente leden van de Veiligheidsraad, hebben een vetorecht waarmee ze in hun eentje elke beslissing van de VN kunnen tegenhouden. Het is niet geweten van wie de tegenstemmen bij de teststemming kwamen.

“Het is nog vroeg, misschien is de race nog niet begonnen en staat de naam van de volgende secretaris-generaal nog niet op het lijstje”, zegt een hoge VN-medewerker die anoniem wil blijven. “De enige min of meer definitieve commentaar die op dit ogenblik mogelijk is, is dat de twee kandidaten met de slechtste scores moeten overwegen of ze zich niet beter terugtrekken.”

Het is goed mogelijk dat er nieuwe kandidaten opduiken. De afgang van de Thaise vice-premier kan de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean) ertoe brengen een zwaargewicht in de strijd te werpen. In VN-kringen wordt er al gespeculeerd op Goh Chok Tong, de voormalige premier van Singapore. De regering van de stadsstaat had eerder wel duidelijk gesteld dat Goh geen officiële kandidaat was en dat Singapore samen met de overige Asean-landen achter Surakiart stond.

Tharoor en Ban, de twee kandidaten uit het huidige lijstje die er het beste afbrachten, hebben volgens kenners sterke en zwakke punten. De Indiër Tharoor kent de VN goed, toont respect voor de industrielanden maar is gevoelig voor de noden van de ontwikkelingslanden en heeft in bijna dertig jaar geen vijanden gemaakt binnen de VN. Maar veel waarnemers schatten hem te licht in voor de functie van secretaris-generaal.

De Zuid-Koreaan Ban was zowel ambassadeur bij de VN als Buitenlandminister, een aantrekkelijke combinatie. Maar hij heeft het nadeel dat hij uit een acute conflictzone komt - lidstaten kunnen vrezen dat Ban niet onpartijdig zal blijven wanneer de VN zich over de problemen rond Noord-Korea en over de verhouding tussen Noord- en Zuid-Korea moeten buigen.

Haroor en Ban hebben wel het voordeel dat ze geen al te sterke persoonlijkheden zijn. De meeste waarnemers zijn het erover eens dat de VN op zoek zijn naar een relatief zwakke en flexibele secretaris-generaal die aanvaardbaar is voor de vijf vetomachten. (PD/ADR)