Qatar grijpt naar diplomatieke macht in Arabische regio

Qatar is – op zijn zachtst gezegd – nogal een politieke éénzaat in de Perzische Golf. Van de zes olierijke Arabische landen in de Samenwerkingsraad voor de Golf (GCC) heeft het als enige (beperkte) handelsbanden met Israël. Een Amerikaanse militaire basis in Qatar getuigt ook van zijn bondgenootschap met de VS. Bovendien vecht het al jaren een diplomatieke vete uit met de belangrijkste politieke speler in de Arabische regio, Saoedi-Arabië.

Tijdens de oorlog tussen Libanon en Israël kreeg Qatar veel kritiek uit Arabische hoek. Het werd ervan beschuldigd samen te hokken met Israël. De standpunten die Qatar tijdens en na de oorlog innam, lijken echter een heel ander verhaal te vertellen.

Toen Saoedi-Arabië de oorlogstactiek van de Hezbollah afkeurde – een standpunt dat Egypte en Jordanië deelden – zei Qatar dat “het Arabische standpunt onderdeel was van het probleem om snel tot een staakt-het-vuren te komen.” Het refereerde daarmee naar de kritiek uit Arabische hoek op de Hezbollah voor het gevangennemen van Israëlische soldaten.

In een duidelijk statement tegen Israël verraste de emir van Qatar ook iedereen door het Libanese “verzet” te prijzen voor de eerste Arabische “overwinning” tegen de joodse staat. Hij zei ook dat het onaanvaardbaar is om de Hezbollah te ontwapenen “terwijl Israël zichzelf meer en meer bewapent” en Libanon zo gijzelt “als een prooi in een kooi”.

Na de oorlog kwam Qatar meteen in actie. Het beloofde om de Zuid-Libanese stad Bint Jbeil te helpen heropbouwen. Volgens de Hezbollah waren daar 600 huizen vernietigd. Emir Sheikh Hamad bin Khalifa Al-Thani was de eerste Arabische leider om meteen na het staakt-het-vuren het door oorlog verscheurde land te bezoeken. Qatar was ook het eerste Arabische land om troepen aan te bieden aan de internationale troepenmacht.

Analisten zeggen dat de beslissing van Qatar om troepen naar Libanon te sturen niet zozeer te maken had met een poging om hun Israëlisch-Amerikaanse agenda door te drukken, maar om de vrede en heropbouw in de regio te bevorderen. Het bracht het Arabische land in de publiciteit, waardoor het zijn ambitieuze economische belangen in landen een duw in de rug kon geven.

Politieke waarnemers denken ook dat Qatar met deze actieve rol de Saoedische hegemonie in de streek probeert te beperken in een tijd waarin de politieke relaties tussen Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten niet op zijn best zijn na 9/11.

“Qatar probeert gewoon het maximum te halen uit zijn zitje bij de VN-Veiligheidsraad”, zegt professor Abdulkhaleq Abdulla van de Universiteit van de Verenigde Arabische Emiraten. “Qatar is het enige Arabische land in de Veiligheidsraad van de VN. Dat geeft de mogelijkheid om te worden gezien. Qatar haalt ook het maximum uit zijn relatie met de VS. Doha doet dat beter dan de andere Arabische vrienden van de VS in de regio.”