Protesten verlammen bijna hele land

Bij het ochtendkrieken woensdagmorgen beval de regering de politie een einde te maken aan de protesten in de stad Alto de Ochomogo, op 20 kilometer van de hoofdstad San José, en in de oostelijke kustprovincie Limón. Zestig mensen werden opgepakt en overgebracht naar de gevangenis, waar ze tot minstens woensdagmiddag werden vastgehouden. De protesten gingen echter onverminderd door in het noorden, zuiden en centrum van het land. Naarmate de uren verstreken, sloten nieuwe groepen in diverse delen van het land zich bij de betogingen aan, elk met hun eigen specifieke eisen aan de regering. Intussen neemt de angst op schaarste door de transportstaking toe. Dinsdag al vormden zich lange wachtrijen aan benzinestations, en sommige moesten hun deuren sluiten bij gebrek aan voorraad.

Het ongenoegen van de vrachtwagenchauffeurs vormde maandag de aanleiding van de protesten. Zij hielden wegblokkades om de regering te dwingen een einde te maken aan het driejarige monopolie van het Spaanse bedrijf Riteve, dat de verplichte technische inspectie van alle Costa Ricaanse voertuigen uitvoert. Ze kregen woensdag intussen versterking van onder meer de vakbond van kleine en middelgrote boeren, de nationale vereniging van ambtenaren ANEP, de vakbond van het Costa Ricaanse staatsenergie- en telecombedrijf ICE en een overkoepelende vereniging die zich het Nationaal Burgercomité noemt. Tijdens een bijeenkomst woensdagochtend hebben ook de vakbond van het instituut voor Sociale Zekerheid en studenten van de nationale universiteit en van het Technologisch Instituut beslist mee te doen, aldus Edgar Brenes van ANEP.

Een van de grootste uitdagingen is de diversiteit van de eisen. Niemand weet eigenlijk waar de betogingen voor staan, want elke groep geeft uiting aan zijn eigen grieven, zegt socioloog Francisco Escobar, voormalig directeur van het doctoraatsprogramma van de in Costa Rica gevestigde Vrije Universiteit van Centraal Amerika. Twintig jaar ongenoegen over onopgeloste problemen in de gezondheidszorg en het onderwijs en op economisch vlak hebben de spanning doen opstapelen, en intussen is het ongenoegen zo immens dat niemand de gevolgen nog kan inschatten. Regering én burgers lopen op een mijnenveld. Een enkele mijn zou het land opblazen, maar dankzij een mirakel hebben we er nog geen enkele geraakt.” Het grootste probleem vandaag, zegt Escobar, is dat vele mensen gewapend zijn. Vele wapens die tijdens de oorlog met Nicaragua in de jaren tachtig verdwenen, bevinden zich momenteel in Costa Rica. Als de politie door een vergissing of verkeerde strategie het vuur zou openen tegen een van de wegblokkades, kan het land in een bloedbad met verschrikkelijke gevolgen terechtkomen.

Eén concrete actie is de aankondiging van een staking tegen de maatregelen die de regering van Abel Pacheco wil nemen tegen de inflatie en tegen de goedkeuring van het regionale vrijhandelsakkoord (Cafta) dat Costa Rica en vier andere Centraal-Amerikaanse landen in mei van dit jaar sloten met de Verenigde Staten. De parlementen van de deelnemende landen moeten Cafta nog wel goedkeuren. De inflatie in Costa Rica staat momenteel op 7,7 procent en de loonsverhogingen volgen niet. Volgens Brenes kunnen veel Costa Ricanen intussen geen melk en andere producten meer kopen omdat de elektriciteitsrekening zo is opgelopen.

De vrij invloedrijke Katholieke Kerk en de ombudsdienst bemiddelen tot onderhandelingen tussen de regering en het Nationaal Burgercomité, maar die bleken een dovemansgesprek en werden opgeschort. Een nieuwe oproep tot gesprekken door het hoofd van de Kamer voor Transport, Marjorie Lizano, maar na het politieoptreden woensdag lijkt de wil tot overleg tot onder het vriespunt gedaald (ADR/MM).