Presidentskandidaten kibbelen weer over Irak

De adviseurs van de verschillende presidentskandidaten doen hard hun best om het escalerende conflict tussen sjiieten en soennieten in hun plannen voor Irak in te passen. De democraten Hillary Clinton en Barack Obama kiezen voor een gefaseerde terugtrekking, terwijl republikein John McCain meer heil ziet in een blijvende troepenmacht in het land.
Het gekibbel tussen de kandidaten draait vooral om de vraag wat nu precies het front is in de zogenaamde “globale strijd tegen het terrorisme”, en hoe die fronten elkaar beïnvloeden. Volgens de ene moet Islamitisch extremisme vooral bestreden worden in Irak, volgens de andere in Afghanistan, waar het leiderschap van al-Qaida zich ophoudt in de grensregio met Pakistan.

Honderd jaar in Irak

Zowel McCain als de Democraten denken dat hun strategie in Irak de inspanningen in Afghanistan ten goede zou komen. Randy Scheunemann, McCains topadviseur voor buitenlands beleid, volgt de redenering van de regering Bush dat een terugtrekking uit Irak gezien zal worden als een nederlaag en terroristen wereldwijd zal aanmoedigen.
“We hebben in de jaren negentig geleerd dat we de uitlatingen van al-Qaida letterlijk moeten nemen,” zei de adviseur op een debat in Washington begin deze week. “Ze hebben zelf gezegd dat Irak het centrale front is in de oorlog tegen het westen. Ik zie niet in hoe we onze objectieven in Afghanistan beter kunnen bereiken als we verslagen worden in Irak.”
Voor de Democraten is het zonneklaar dat alleen een terugtrekking uit Irak kan helpen in Afghanistan. Een deel van de meer dan honderdduizend troepen in Irak zou ingezet kunnen worden om al-Qaida op te sporen en hetzelfde geldt voor de miljarden dollars die momenteel naar het conflict in Irak stromen.
“Honderd jaar in Irak blijven, dat is pas een nederlaag,” zegt Clinton-adviseur Lee Feinstein. “Het zal zeer, zeer ernstige gevolgen hebben voor onze inspanningen in Afghanistan en Pakistan, waar al-Qaida nog precies even sterk is als op elf september 2001.” McCain had eerder laten vallen dat hij er geen punt in ziet om meer dan honderd jaar in Irak te blijven.

Afleiding

Denis McDonough, adviseur van Obama, heeft de strijd in Irak onomwonden een “afleiding voor onze inspanningen in Afghanistan en voor de strijd tegen al-Qaida” genoemd. Hij geeft het voorbeeld van de situatie in het zuiden van het land, waar de bevelhebbers om nieuwe troepen vragen om het stijgende geweld in te tomen, maar die niet kunnen krijgen door het conflict in Irak.
“McCain zegt dat Irak een al-Qaidastaat wordt als de VS zich terugtrekken, maar dat is een leugen,” zegt Nir Rosen, een journalist die lang in Irak verbleef. Volgens Rosen moet de strijd tegen de “globale terreur”, voor zover dat een coherent begrip is, zeker niet in Irak gevoerd worden omdat daar vooral gestreden wordt tegen wat de Irakezen als een bezettingsmacht zien.
Ondertussen krijgt al-Qaida in Afghanistan en Pakistan de kans om zich te hergroeperen en nieuwe rekruten te trainen. In de grensregio tussen beide landen kijken de VS aan tegen “ernstige problemen met mensen die elke dag plannen hoe ze de VS kunnen aanvallen en schade toebrengen”, aldus het Clinton-kamp.
Professor Juan Cole van de Universiteit van Michigan ziet in de Irakoorlog vooral een rekruteringsmiddel voor Islamitische extremisten. “We hebben 24.000 gevangenen in Irak, waarvan amper 150 buitenlandse strijders”, zegt hij. “Die statistiek laat geen twijfel dat we er tegen Irakezen vechten.”
Maar Cole besluit daaruit niet dat het grote gevaar in Afghanistan of Pakistan gezocht moet worden. “Er zijn daar nog een handvol extremisten, maar ik denk niet dat dat te vergelijken is met de situatie voor de Amerikaanse inval in Afghanistan. Ik begrijp niet wat ze ons kunnen doen vanuit die regio. Vergeet niet: de aanvallen van 9/11 zijn niet gelanceerd vanuit het Afghaanse platteland, maar vanuit Hamburg, Duitsland.”