Peru verliest vertrouwen van cocaboeren

, 3 april (IPS) -
President Alan García zette de repressieve aanpak begin deze week nog eens in de verf. “Als iemand niet vrijwillig stopt in ruil voor een lening en overheidsvoorlichting van het ministerie van Landbouw, dan moeten we overgaan tot gedwongen vernietiging van de gewassen”, zei hij.
Maar de leiders van de cocaleros (cocaboeren) vinden dat de regering zich niet houdt aan haar afspraken. In 2003 stemden de cocalero-leiders in met een beleid waarin boeren de kans krijgen vrijwillig te stoppen met het verbouwen van coca. De boeren hebben echter weinig vertrouwen in dat programma. Ze klagen dat de overheid onvoldoende helpt bij het vinden van alternatieve inkomstenbronnen, nadat ze hun cocastruiken vernietigd hebben.
Uit de bladeren van de cocastruik wordt onder meer cocaïne gemaakt. Peru is volgens gegevens van de Verenigde Naties de op één na grootste producent van illegale gewassen in Latijns-Amerika, na Colombia. Gedwongen vernietiging van cocastruiken is in de afgelopen zes jaar met 61 procent toegenomen. Geleidelijke, vrijwillige vernietiging nam in 2006 met 22 procent af.
Het Speciale Project voor Controle en Reductie van Illegale Cocaplantages in Alto Huallaga (Corah), meldt dat vorig jaar 10.136 hectaren cocastruiken werden vernietigd. Dat is het grootste oppervlak sinds 1999. Tegelijkertijd nam de vrijwillige vernietiging af tot 2.550 hectaren. In 2005 was dat nog 3.271 hectaren.
Nu de gedwongen vernietiging toeneemt, nemen ook gewelddadige confrontaties tussen cocaleros en de politie toe. In 2006 kwam een landarbeider om en 42 mensen raakten gewond bij vernietigingsacties. Bij die acties gebruikt de politie soms traangas en geweervuur.
Uit officiële statistieken blijkt dat er 49.000 hectaren met coca zijn beplant in Peru. Daarvan is 92 procent illegaal, bestemd voor de productie van drugs. De cocaleros verwerpen die cijfers. Zij willen dat er een onderzoek komt naar de omvang van het aantal illegale hectaren. Ook willen ze een nieuwe registratieprocedure voor cocaleros. Het laatste register dateert uit 1978. Het laat niet zien hoeveel boeren hun gewassen verkopen voor traditioneel gebruik voor de binnenlandse markt, zoals voor kruidenthee, medicinale doeleinden en religieuze rituelen.
Behalve een gebrek aan ondersteuning bij het vinden van alternatieve gewassen voor de cocaboeren, zou de overheid ook andere beloften niet nakomen. “In ruil voor het stoppen van de cocateelt worden bijvoorbeeld ziekenhuizen en nieuwe wegen beloofd. Maar die komen er uiteindelijk nooit”, zegt parlementslid Nancy Obregón, tevens vertegenwoordiger van de cocaboeren. De belangrijkste uitdaging voor de overheid is volgens Obregón het herwinnen van het vertrouwen van de cocaboeren.
De directeur van het VN-Bureau voor Drugs en Misdaadbestrijding (UNODC), Aldo Lale-Demoz, bevestigt dat het mislukken van voorgestelde alternatieve productieprogramma’s zorgt voor wantrouwen bij de cocaleros. Desondanks zijn er ook initiatieven die wel werken. Het gaat dan om de cultivatie van bijvoorbeeld oliepalm, cacao en palmharten, aldus Lale-Demoz.
In 2006 bedroegen de gezamenlijke verkoopopbrengsten van de dertien belangrijkste bedrijven, opgezet door kleine boeren met steun van de UNODC, meer dan 41 miljoen euro. Dat is een toename van 38 procent ten opzichte van 2005.