"Pakistan voert hopeloze strijd'

Wat momenteel in Pakistan gebeurt “kent geen precedent”, zegt I.A. Rehman, directeur van de Pakistaanse Mensenrechtencommissie (HRCP). Het gebrek aan planning en visie bij de regering heeft echter geen andere mogelijkheid opengelaten, stelt hij.
Vredesactivist Pervez Hoodbhoy noemt de autoriteiten “onverantwoordelijk”, omdat ze paranoia zouden zaaien onder de bevolking. “Ze leggen constant de schuld van de huidige vloedgolf aan terrorisme buiten zichzelf.”
Oktober verliep bijzonder gewelddadig in Pakistan. Voorafgaand aan een legeroffensief dat op 17 oktober werd ingezet in Zuid-Waziristan, pleegden militanten een reeks aanslagen.
 
De militaire operatie in de tribale regio Zuid-Waziristan is het vierde grote offensief bij de Afghaanse grens - het belangrijkste bolwerk van Taliban- en al-Qaidastrijders in Pakistan - sinds 2004. Het is tevens het meest omvangrijke offensief tot nu toe.
Zuid-Waziristan is een van de zeven federaal bestuurde tribale regio’s die grenzen aan Afghanistan. Het is de armste en meest onderontwikkelde regio van Pakistan.

Hervormingen

Volgens een recent rapport van de International Crisis Group (ICG) in Brussel, is het onwaarschijnlijk dat het geweld in de Federaal Bestuurde Tribale Regio’s (FATA) alleen met militaire actie kan worden ingedamd. De auteurs pleiten voor politieke hervormingen in de grensgebieden.
“Slecht geplande militaire operaties hebben zowel de impact op het dagelijks leven als de publieke vervreemding die militante tendensen voedt, verergerd”, stelt de ICG in het rapport ‘Countering Militancy in FATA’. “De staat kan beter religieus extremisme bestrijden door de grondwettelijke rechten uit te breiden en economische groei te stimuleren”, zegt Samina Ahmed, projectdirecteur voor Zuid-Azië.
Dergelijke standpunten lijken weerklank te vinden bij het publiek. Ifrah Kazmi, student aan het Shaheed Zulfikar Ali Bhutto Instituut voor Wetenschap en Techniek, zegt dat de meeste problemen in het Pakistan van nu dezelfde oorzaak hebben: groeiende ongelijkheid. Ze is bang voor een sterke tegenstelling tussen de ‘haves’ and ‘have-nots’ in haar land.
“Dat de overheid er niet in slaagt om basisdiensten te leveren en economische kansen te creëren, draagt bij aan het terrorisme”, zegt Robert Templer, programmadirecteur Azië van de ICG. “Alleen politieke en juridische hervormingen die ervoor zorgen dat de wet ook in de tribale regio’s van kracht wordt, kan deze trend keren.”

Ondoordacht

“Pakistan moet alle huidige banden met religieuze extremisten verbreken”, zegt Hoodbhoy, die tevens voorzitter is van het departement Natuurkunde van de Quaid-e-Azam Universiteit in Islamabad.
Niet alleen moeten de madrassas (religieuze seminaries) onder staatstoezicht worden geplaatst, ook moet ‘haatmateriaal’ op scholen verboden worden, zegt Hoodbhoy. En de  ‘media-moedjahedien’ (zoals bekende tv-presentatoren en dagbladcolumnisten die bekend staan om hun sympathie voor de Taliban) moeten ter verantwoording worden geroepen over hun “wilde beschuldigingen”.
Op 20 oktober sloot de regering alle onderwijsinstellingen in Pakistan, na een aanslag op de Internationale Islamitische Universiteit in Islamabad. Een “ondoordachte” actie, zegt Masood Sharif Khattak, voormalig algemeen directeur van de Inlichtingendienst.
 
Scholen in de Noordwestelijke Grensprovincie blijven voor onbepaalde tijd dicht. Die in Punjab en Islambad gingen op 2 november weer open. In Sindh werd het onderwijs op veel scholen op 25 oktober weer hervat. 
“Hoe kwetsbaar zijn de scholen? Van bange, paranoïde en xenofobe studenten kun je niet verwachten dat ze goede resultaten halen”, zegt Hoodbhoy.

Psychologisch effect

“De meeste scholen bevinden zich in dichtbevolkte gebieden waar het onmogelijk is om ze goed te beveiligen. Maar sluiting heeft een gevaarlijk effect op de psyche van mensen. Dat is wat terroristen willen bereiken”, zegt Rehman van de Pakistaanse Mensenrechtencommissie. Volgens hem was het beter geweest de scholen met bewaking open te houden.
Volgens Khattak heeft de “buitenlandse en binnenlandse vijand” zich diep geworteld in de Pakistaanse dorpen en steden. “De strijd moet gevoerd worden op ‘inlichtingenniveau’. Hij kan niet gewonnen worden met traditionele oorlogvoering.”