Pakistan gaat getuigen beschermen

Ooggetuigen zijn van groot belang in het strafrecht, maar door gebrek aan effectieve bescherming en onder druk van de beschuldigde partijen haken ze vaak af. De overheid van Sindh, een van de vier provincies van Pakistan, werkt momenteel aan wetgeving om getuigen te beschermen.

“Dat is niet alleen van belang voor Sindh of Karachi, in heel Pakistan moet dergelijke wetgeving komen”, zegt Sharfuddin Memon, consultant van het departement voor Binnenlandse Zaken van Sindh en voormalig hoofd van de Commissie voor Burgerpolitie (CPLC).

Karachi, de hoofdstad van Sindh, telt 18 miljoen inwoners. In de eerste acht maanden van 2012, werden in de stad 1.345 mensen vermoord. In heel 2011 waren dat er 1.715, blijkt uit cijfers van de Mensenrechtencommissie van Pakistan. De CPLC rapporteerde in oktober 106 ontvoeringen over 2012, vergeleken met 113 in heel 2011.

Malik Ishaq

De daders van geweld worden vaak niet opgepakt. Als ze wel gearresteerd en veroordeeld worden, komen ze vaak snel vrij. In juli sprak de Hoge Raad van Pakistan (SCP) Malik Ishaq vrij, de leider en oprichter van Lashkar-e-Jhangvi (LeJ), een verboden militante beweging die banden onderhoudt met Al Qaeda. Er zou onvoldoende bewijs zijn voor zijn veroordeling voor de moord op zeventig mensen. Ishaq zou ook het brein zijn geweest achter een aanslag op het Sri Lankaanse cricketteam in 2009. Ishaq had bijna veertien jaar vastgezeten. Hij werd al 34 keer vrijgesproken van beschuldigingen van moord en terrorisme.

Zijn wapenbroeder, Akram Lahori, werd acht jaar geleden gearresteerd. Hij is nog steeds niet veroordeeld. Twee van de drie belangrijkste getuigen in de zaak van Lahori zijn verdwenen. De derde weigert nog langer mee te werken.

Zwak onderzoek

Hoewel de provincie Sindh terrorismerechtbanken (ATC’s) heeft opgezet om dit soort zaken snel te kunnen afhandelen, komt het in slechts 26 procent van de zaken tot een veroordeling. De openbare aanklager van Sindh, Shahdat Awan, zegt dat er momenteel 1.329 zaken hangende zijn voor de elf ATC’s in de provincie. Daarvan speelden 43 zaken zich af tussen 1999 en 2006.

Awan wijt het lage aantal veroordelingen aan zwak onderzoek en de gewoonte van getuigen om zich terug te trekken of de waarheid te verhullen. “De politie moet versterkt worden en meer onderzoeksrechercheurs krijgen, liefst met een hogere juridische opleiding in plaats van alleen maar middelbare school”, zegt hij. Ook hij pleit voor betere bescherming van getuigen.

Farrukh Zia Shaikh, een bekend strafrechtadvocaat in Karachi, zegt dat de rechtbanken overbelast zijn en dat verdaging de norm is geworden. “Er wordt grotendeels op getuigen geleund. Die besluiten vaak te zwijgen of uit angst verklaringen af te leggen in het voordeel van de dader.”

Daarnaast is de informatie die door de politie wordt aangeleverd naar aanleiding van de aangifte, vaak incompleet of er zitten fouten in. “Vaak is er gerommeld met bewijs of een bekentenis is niet correct vastgelegd of onder dwang of mishandeling verkregen”, zegt hij.

Moeilijk uitvoerbaar

Het departement voor Binnenlandse Zaken van Sindh heeft al een getuigenbeschermingscel opgezet die getuigen politiebescherming geeft of zelfs een volledig nieuwe identiteit en woonplaats. Critici betwijfelen echter of dit afdoende is. S. Raza Hasan, misdaadverslaggever bij het Engelstalige dagblad Dawn, wijst erop dat het praktisch onmogelijk is om hele families een nieuwe identiteit te geven. Ook familieleden van getuigen kunnen worden bedreigd.

“India heeft al een getuigenbeschermingsprogramma en daar blijkt het erg moeilijk uitvoerbaar”, zegt hij. Bovendien lopen niet alleen de getuigen gevaar. Ook advocaten en rechters lopen risico, vooral in controversiële zaken. Daarnaast heeft de politie vaak te maken met intimidatie en soms zelfs aanslagen, zegt hij. “In de zaak van journalist Wali Khan Babar, die in 2011 in Karachi werd vermoord, zijn minstens vier getuigen – onder wie twee politieagenten – gedood.”