Ontwikkelingslanden krijgen nieuwe kansen in internationale handel

De industrielanden nemen nog altijd het leeuwendeel van de internationale handel voor hun rekening, maar sommige ontwikkelingslanden spelen al een belangrijke rol in toekomstgerichte sectoren. Voor veel andere landen liggen de kansen voor het grijpen, zeggen experts.

Voorbeelden van de spectaculaire groei die mogelijk is in nieuwe of bijzonder snel evoluerende sectoren zijn er genoeg. In 1985 voerden ontwikkelingslanden nog helemaal geen radiozenders en gegevensdragers voor computers uit; in 2002 hadden ze al 22 procent van die handel in handen.

Maar vooral in de outsourcing van diensten als boekhouding, gegevensbeheer, ticketverkoop, telefonische bijstand en het schrijven van computerprogramma’s is een hele rij ontwikkelingslanden aan een onstuitbare opgang bezig. Canada en Ierland waren de eerste landen die profiteerden van de trend van grote Amerikaanse en Europese bedrijven om dergelijke activiteiten te laten uitvoeren in landen waar de lonen lager liggen of die in een andere tijdzone liggen en daardoor sneller dringende taken kunnen afwerken. Daarna volgden India, dat zich tot de wereldwijde marktleider opwerkte, en de Filipijnen, nog een land met een grote Engelstalige arbeidsmarkt. Intussen pikken uiteenlopende landen als China, Maleisië, Vietnam, Bangladesh, Zuid-Afrika, Ghana, Senegal, Mexico en Jamaica een aardig graantje mee, net als transitielanden als Polen, Rusland en Tsjechië.

De outsourcing van diensten groeit sterk van het Noorden naar het Zuiden, maar er is ook al wat beweging van Zuid naar Noord en tussen ontwikkelingslanden onderling, zegt Lakshmi Puri, de directeur van de Afdeling Internationale Handel van de Unctad. Er valt heel wat geld te verdienen met die nieuwe activiteiten. Amerikaanse bedrijven besteden samen per jaar voor ongeveer 30 miljard dollar opdrachten uit. Momenteel gaat 60 procent van die opdrachten naar India.

Het voorbeeld van Ghana illustreert hoe relatief arme en kleine landen toch succes kunnen boeken in de nieuwe markt. Het lage loonniveau, de politieke stabiliteit, het hoge alfabetiseringspeil en de goede kennis van het Engels bij veel inwoners bleek voldoende om internationale bedrijven naar de hoofdstad Accra te lokken. Uit de buurlanden haalde Ghana bovendien ook mensen die het Frans machtig zijn naar zijn call centers. ACS, een bedrijf uit het Amerikaanse Delaware, heeft in het Ghanese Accra een dienstencentrum met 1300 medewerkers. Global Response, een onderneming uit Florida, wil het personeelsbestand van haar vestiging in Accra uitbreiden tot 2.500. Een probleem waarmee Ghana en andere Afrikaanse landen voorlopig wel blijven worstelen, is de slechte telecommunicatie-infrastractuur.

In de VS en Groot-Brittannië gaan er de laatste tijd stemmen op om de outsourcing te beperken. Door de praktijk gaan in eigen land immers banen verloren. De meeste ontwikkelingslanden vinden juist dat de Wereldhandelsorganisatie alle beperkingen op deze vorm van internationale handel in diensten moet wegwerken. Naarmate internationale telecommunicatie sneller en goedkoper wordt, kunnen ontwikkelingslanden hun kostenvoordeel beter uitspelen.

De Unctad plant bereidt een nieuw initiatief voor om ontwikkelingslanden op weg te zetten naar nieuwe, veelbelovende sectoren in de internationale handel. Arme landen zullen hulp krijgen bij het onderzoeken en analyseren van hun marktkansen, en kunnen rekenen op technische bijstand en vorming. De Unctad wil ook de samenwerking tussen regeringen op dit vlak bevorderen. (PD/ADR)