Ontbossing verergert overstromingsleed in Indonesië

Meteorologen van het Centrum voor Meteorologie en Geofysica (BMG) in Jakarta voorspellen voor deze maand 300 tot 400 millimeter meer regen dan normaal op Java, waar ook de hoofdstad Jakarta ligt. Het regenseizoen duurt in Indonesië doorgaans van september tot februari.

Op 2 januari werd Jember, de hoofdstad van Oost-Java overspoeld door water uit de bergen. Onophoudelijke regen veroorzaakte begin januari overstromingen in zes steden in de provincie Banten, waar het water tot twee meter hoogte steeg. Ook de provincies Kupang en Besuki hadden te kampen met overstromingen. Het wordt tijd dat de overheid iets gaat doen om Java te behouden, zegt Chalid Muhammad, uitvoerend directeur van Catatan Wahana Lingkungan Hidup (Walhi) of Friends of the Earth Indonesië. Met een alsmaar groeiende bevolking die op grote schaal bomen kapt, gaat het eiland zijn ondergang tegemoet, zegt hij.

De tragedie in Jember kostte meer dan honderd mensen het leven. Honderden huizen werden vernield en veel mensen raakten bezittingen kwijt. Iets soortgelijks gebeurde in het dorp Sijeruk in Bajarnegara, waar de dorpsbewoners verrast werden door het water.

De laatste jaren namen de overstormingen op Noord-Sumatra, Java en Zuid-Sulawesi in intensiteit toe. Dedi Soedharma, directeur van het Centrum voor Milieustudies van het Pertanian Bogor Instituut (IPB), een landbouwuniversiteit, wijt de recente overstromingen in Jember en Banjarnegara aan slecht milieubeheer. Ik maak me zorgen over de toestand van de Javaanse bossen, zegt hij. Ze verkeren in kritieke toestand omdat ze door verschillende oorzaken elk jaar in omvang afnemen.

Tijdens een bezoek aan het overstroomde Jember, gaf minister M.S. Kaban van Bosbouw toe dat Java nog slechts 18 procent van het oorspronkelijke beboste gebied over is. Twee op de drie Indonesiërs woont op Java, zei hij. Dat betekent dat voor de bossen steeds minder ruimte overblijft.

Bossen dienen normaal gesproken als bescherming tegen overstromingen en erosie. Door het verdwijnen van de bossen zal het eiland in de toekomst met steeds ernstiger natuurrampen te maken krijgen, zegt Kaban.

Niet alleen de ontbossing draagt bij aan de problemen. Wasito Hadi, hoofd datasystemen en meteorologische informatie van BMG, zegt dat in januari de temperatuur van het zeewater 0,5 tot 1 graad Celsius hoger was dan gebruikelijk. Dat betekent dat meer waterdamp in de atmosfeer komt, die heviger regenval kan veroorzaken.

Overstromingen komen jaarlijks voor in Indonesië. Bij een overstroming in Nias kwamen in 2001 107 mensen om. In Mojokerto (Oost-Java) kwamen een jaar later 25 mensen om. In 2003 vonden 157 mensen de dood als gevolg van overstromingen op Noord-Sumatra en vorig jaar kwamen 15 mensen om bij overstromingen in Kutacane in Atjeh. (JS)