Obama ondermijnd door eigen minister

Gates zei dinsdag in een getuigenis voor de Amerikaanse Senaat dat Iran “een hoop kantoren en fronten opent van waaruit het de gebeurtenissen probeert te beïnvloeden.” De minister gaaf geen verdere uitleg bij zijn uitspraak, die klonk als Koude Oorlogspropaganda tegen de Sovjet-Unie. Waarom hij als minister van Defensie dergelijke beschuldigingen uit over een niet-militair thema is onduidelijk, maar het lijkt erop dat hij het diplomatieke offensief stokken in de wielen wil steken.

Geen vriend van Iran

Gates is niet aan zijn proefstuk toe. In 1992 dwarsboomde hij al eens een plan van toenmalig president George H. W. Bush, die Iran wou compenseren voor de bevrijding van Amerikaanse gijzelaars in Libanon. Bush annuleerde het plan nadat Gates als CIA-directeur voor het Congres verklaard had dat Iran massavernietigingswapens probeerde te kopen en terroristisch aanvallen plande.
De minister heeft nooit een geheim gemaakt van zijn scepsis over een “zachtere” aanpak van Iran. In september noemde hij een uitgestoken hand naar Iran nog onomwonden “nutteloos”. Gates wees erop dat verscheidene presidenten zich in het verleden toeschietelijk hadden getoond, maar dat dit nooit enig resultaat had opgeleverd. In de jaren tachtig stond hij binnen de CIA bekend als een hardliner op het vlak van de Sovjet-Unie en Iran. Voormalig medewerker Graham Fuller herinnert zich dat Gates tijdens vergaderingen meerdere keren opmerkte dat “de enige gematigde Iraniër er een is die zonder munitie zit.”

Massavernietigingswapens

Gates was assistent van de president en nationaal veiligheidsadviseur van 1989 tot 1991 en in die periode dus perfect op de hoogte van de uitgestoken hand naar Iran. Toen hij aantrad als CIA-baas, uitte hij meteen een aantal beschuldigingen om het tij te keren. Bij een getuigenis voor het Congres zei hij dat Iran zich aan het herbewapenen was en “programma’s voor massavernietigingswapens had, niet enkel om Irak het hoofd te bieden, maar ook om de Iraanse positie in de Golf en Zuidoost-Azië dominanter te maken.”
In februari 1992 zei hij dat Iran “speciale wapencapaciteiten” aan het opbouwen was en een maand later dat het land “nucleaire, chemische en biologische capaciteiten” probeerde op te bouwen en “waarschijnlijk” van plan was om terrorisme te promoten.
De New York Times bracht aan het licht dat Gates zich daarbij niet hield aan de inhoud van een National Intelligence Estimate over Iran dat in oktober 1991 was afgewerkt. In dat rapport stond dat “sommige” Iraanse leiders opriepen tot een nucleair programma, en dat het programma nog in de kinderschoenen stond.
Interessant is ook de demarche van Gates als onderdirecteur van de CIA tijdens het bewind van Ronald Reagan. Gates raadde toen betere betrekkingen met de Sovjetleider Mikhail Gorbachov af, omdat die volgens hem niet in staat zou zijn het beleid van de Sovjet-Unie tegenover de Verenigde Staten te veranderen. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken George Shultz bekloeg zich in zijn memoires over de “gepolitiseerde” inlichtingen van Gates.