Noorwegen wil doorstart kernontwapening

“Een goed beleid en mensenrechten kregen voorrang op ontwapening, omdat de nucleaire dreiging verdwenen leek”, zegt Støre. “Maar met de nieuwe Amerikaanse regering is er een momentum om het proces weer op de sporen te krijgen. Je ziet niet vaak een Amerikaanse president zelf oproepen om de wereld kernwapenvrij te maken.”
Eerder kondigde Støre op een tentoonstelling al aan dat zijn land alle invloed zou uitoefenen om nucleaire ontwapening opnieuw in het voetlicht te krijgen. Samen met Duitsland zette Noorwegen het thema ook al op de agenda van de Navo-top eerder deze maand in Straatsburg.
De Navo-bondgenoten benadrukten opnieuw dat het Non-proliferatieverdrag (NPT) belangrijk is en dat ze hun steentje zouden bijdragen voor een succesvol resultaat op de conferentie in 2010 waar het verdrag een herziening krijgt.
“We mogen nooit vergeten dat ook het NPT de vijf kernmachten (Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, de VS en China) het recht niet geeft om hun speciale status oneindig te houden”, zei ook de voormalige Noorse eerste minister Kjell Magne Bondevik. Hij wil overleg onder de vijf staten, in samenwerking met de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, om een stappenplan uit te werken. “Non-proliferatie en ontwapening zijn maar stappen op weg naar het enige betekenisvolle doel: een wereld zonder kernwapens”, zei hij.
De voormalige eerste minister noemt het veelbelovend dat er tekenen zijn dat er nieuwe gesprekken komen tussen de VS en Rusland, die samen 95 procent van alle kernwapens ter wereld bezitten. “Het is erg belangrijk dat de kernmachten hun goede wil tonen om het vertrouwen in het NPT te bewaren”, zegt Bondevik. “Alleen zo zal het mogelijk zijn om het vertrouwen te vinden van landen buiten het NPT en hun engagement te krijgen om de ontwikkeling van kernwapenprogramma’s te stoppen.”

Crisis

Volgens Steffen Kongstad, directeur-generaal van het Noorse ministerie van Buitenlandse Zaken, kan de huidige financiële crisis het proces bespoedigen. “De bevolking kan zich vragen beginnen stellen over de miljarden dollars die uitgegeven worden om een arsenaal wapens te onderhouden waarvan het de bedoeling is ze nooit te gebruiken”, zei Kongstad onlangs op een seminarie. “Het bestaan van de wapens alleen al is een grote bedreiging voor de veiligheid: men kan geen onderscheid maken tussen goede of slechte kernwapens.”
Kongstad waarschuwde wel voor een te brave reactie op de VS en Rusland. “We weten dat de nucleaire lobby nog steeds erg sterk staat in belangrijke landen. We moeten ook beseffen dat er nog andere actoren zijn dan de VS in dit spel.”
Volgens Kongstad is politieke druk nodig van de kiezers, de publieke opinie en academici om tastbare resultaten te verkrijgen. Dat was ook het geval met het verdrag over landmijnen in 1997 en met de conventie rond clustermunitie vorig jaar.