Nieuw staatsbedrijf moet energiemarkt reguleren

Na vijf maanden van debat, keurde het congres vorige week de wet goed die de komst van Enarsa mogelijk maakt. De staat is voor 53 procent aandeelhouder, 12 procent van de aandelen gaat naar provincies en de resterende 35 procent komt in handen van particuliere investeerders. Volgens artikel vier uit de nieuwe wet, mag Enarsa interveniëren in de markt om misbruik van monopolie- of oligopolieposities tegen te gaan.

Het idee voor het nieuwe bedrijf werd in mei gelanceerd als onderdeel van de regeringsplannen om de energiecrisis het hoofd te bieden. Sinds april gelden beperkingen op het gebruik van aardgas en elektriciteit.

In de jaren negentig privatiseerde de regering van Carlos Menem (1989 - 1999) de meeste overheidsbedrijven in Argentinië, inclusief waterbedrijven, energiebedrijven, telecommunicatiebedrijven en het oliebedrijf Yacimientos Petrolíferos Fiscales (YPF). YPF was in Latijns-Amerika het op twee na grootste staatsoliebedrijf, na Petróleos de Venezuela (PDVSA) en het Braziliaanse Petrobras. Elf jaar geleden werd YPF overgenomen door het Spaanse Repsol.

Na vier jaar van recessie begon de Argentijnse economie in 2003 te herstellen. Het gevolg daarvan was dat de vraag naar aardgas, dat gebruikt wordt om energie op te wekken voor industrieel en particulier gebruik, sterk toenam. Na een jaar ontstonden de eerste tekorten. De regering van president Néstor Kirchner legde de schuld bij de geprivatiseerde gasbedrijven, die alleen investeerden in pijpleidingen die het gas transporteerden naar de meer winstgevende buitenlandse markt.

Het gebrek aan gas vertraagde het economische herstel in Argentinië en veroorzaakte een ruzie met buurland Chili, de grootste koper van Argentijns aardgas. Tot ongenoegen van Chili en de Argentijnse gasbedrijven besloot de regering-Kirchner de export naar Chili aan banden te leggen.

Het nieuwe staatsbedrijf Enarsa gaat zich bezighouden met exploratie en exploitatie van olie-, gas en steenkoolvoorraden en met het transport en de distributie van brandstoffen en stroom. Het bedrijf richt zich zowel op de binnenlandse als buitenlandse markt. Ook gaat Enarsa vergunningen verstrekken voor toekomstige offshore exploratie en exploitatie.

De wet die de komst van Enarsa mogelijk maakte, zorgde voor verhitte debatten. Voorstanders van de vrijemarktpolitiek stelden dat het nieuwe staatsbedrijf een stap terug is naar de jaren negentig, toen bedrijven geprivatiseerd werden met het argument dat ze inefficiënt werkten en verlies maakten. Centrum-linkse wetgevers juichten het initiatief toe, hoewel een enkeling ook twijfels had. Parlementslid Claudio Lozano, econoom van de vakbond Central de Trabajadores Argentinos (CTA), toonde zich bezorgd over de verwachte groei van het aantal particuliere aandeelhouders in het bedrijf.

Als het staatsaandeel in Enarsa daalt, krijgen particuliere aandeelhouders meer te zeggen over offshore booractiviteiten, die nu verboden zijn voor particuliere bedrijven. Lozano wilde een aanpassing van de wet, die verzekerde dat de staat een meerderheidsaandeel in Enarsa houdt. Een iets afgezwakte versie van die clausule werd goedgekeurd.

Enarsa kreeg ook steun van de leden van Moreno, een beweging die wil dat de energiesector weer volledig in handen van de staat komt. De groepering had echter kritiek op enkele onderdelen van de nieuwe wet. Volgens Gustavo Callejas van Moreno zou het bedrijf niet alleen het beheer moeten krijgen over nog te verstrekken vergunningen, maar ook de bevoegdheid om eerder uitgegeven vergunningen in te trekken als bedrijven zich niet aan de contracten houden.

De energiesector in Argentinië wordt beheerst door een paar bedrijven, die samen 90 procent van de productie van aardgas en olie controleren. Die bedrijven zijn het Spaanse Repsol, Petrobras uit Brazilië, Pan American Energy (waar British Petroleum-Amoco en het Argentijnse Bridas deel van uitmaken), Total (Frankrijk) en het Argentijnse bedrijf Techint. (JS/PD)