"Nieuw fascisme bedreigt Roma-zigeuners"

Na een aantal gewelddadige aanvallen op Roma door skinheads en andere extremisten in Bulgarije, werd in augustus vorig jaar de extreemrechtse Nationale Gardepartij opgericht. De anti-Romahouding van Leider Vladimir Rasate kan vergeleken worden met het antisemitisme dat eraan bijdroeg dat de nazi’s in de jaren dertig in Duitsland aan de macht kwamen, zei Michael Stewart, professor antropologie aan University College in Londen. “De Nationale Gardepartij ziet het uit de weg ruimen van Roma als een basis voor nationale vernieuwing”, zei Stewart, die intensief gewerkt heeft met Roma in de voormalige Oostbloklanden. “Dit is een nieuw fenomeen in Europa en een reëel gevaar.”

Zigeunerholocaust

Stewarts visie wordt ondersteund door een recent verschenen rapport van Human Rights First over haatmisdrijven tegen Roma. Volgens de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie roept de haat tegen zigeuners herinneringen op aan de Porrajmos (zigeunerholocaust) tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij meer dan de helft van de Roma-bevolking van Europa werd vermoord. “Als belangrijke politici in Europa spreken over “oplossingen” voor “het Romaprobleem” en daarbij spreken over het gebruik van dynamiet, schrikdraad, politiefoto’s, vingerafdrukken van mannen, vrouwen en kinderen en deportaties, dan doemen onvermijdelijk historische parallellen op.”

Vijandigheid tegen Roma is vooral sterk aanwezig in Italië, waar partijen van de coalitie van premier Silvio Berlusconi openlijk hebben geprobeerd om alle Roma tot crimineel te bestempelen. In mei introduceerde de Italiaanse regering een ‘veiligheidspakket’ dat onder meer gericht was op de ontmanteling van Romakampen en de automatische uitzetting van migranten die niet kunnen bewijzen dat ze regulier werk hebben.

Italië staat in Europa bovenaan als het gaat om discriminatie van Roma, zei Monica Rossi, onderzoeker aan de Universiteit van Rome. De Roma hebben in Italië geen officiële minderheidsstatus en kunnen dus ook geen Italiaans staatsburgerschap aanvragen. “Programma’s die zogenaamd gericht waren op het naar school laten gaan van Roma-kinderen, zijn mislukt. Na veertig jaar scholingsprojecten, volgen er twintig minderjarige Roma voortgezet onderwijs, op een bevolking van 15.000 mensen.”

Gebrek aan coördinatie

In september hield de Europese Commissie een Romatop waar werd opgeroepen tot het ontwikkelen van een strategie om de Roma beter te laten integreren. Er zouden tussen twaalf en vijftien miljoen Roma zijn, waarvan er meer dan negen miljoen in de verschillende EU-landen wonen. Zij worden vaak bestempeld als de grootste etnische minderheid in de Europese Unie.

Volgens Gabriela Hrabanova van het Tsjechische ministerie van Arbeid en Sociale Zaken, heerst er een gebrek aan coördinatie tussen de Europese lidstaten als het gaat om Romakwesties. “In veel lidstaten gebeurt op plaatselijk niveau niets, terwijl het op papier lijkt alsof alles geweldig gaat.”

Valeriu Nocolae, secretaris-generaal van de European Roma Grassroots Organisation, wees erop dat de Roma zelf meestal niets gevraagd wordt als de EU strategieën formuleert. “Bij de  Europese Commissie werkt geen enkele Roma of een deskundige op het gebied van Romabeleid”, zei hij.