Nicaraguaanse verkiezingen doen Koude Oorlog herleven

Door wijzigingen aan de kieswetgeving in 2002 en 2004 heeft Ortega genoeg aan 40 procent van de stemmen om meteen in de eerste ronde verkozen te worden. Ook 35 procent en een voorsprong van minstens 5 procentpunten op de tweede kandidaat volstaan. De laatste opiniepeilingen geven Ortega 33 procent. De sterkste tegenkandidaat is de conservatieve Eduardo Montealegre, maar die haalt maar 22 procent.

Ortega regeerde Nicaragua van 1979 tot 1990. Hij deed dat eerst als lid van een revolutionaire raad na de omverwerping van dictator Anastasio Somoza, en vanaf 1985 als verkozen president. Daarna keerden de kansen voor links in Nicaragua. In 1990 moest Ortega de duimen leggen tegen de conservatieve Violeta Chamorro; bij de verkiezingen van 1996 verloor hij tegen de rechtse politicus Arnoldo Alemán en in 2001 tegen diens opvolger Enrique Bolaños.

Tijdens het bewind van Ortega stelde Washington een handelsembargo in tegen Nicaragua. Washington financierde ook de contra’s, een opstandelingenbeweging die het linkse regime met geweld omver trachtte te werpen. De aanslepende burgeroorlog kostte aan meer dan 50.000 mensen het leven en richtte grote economische schade aan.

Officieel willen de VS nu alleen dat de verkiezingen in Nicaragua vrij verlopen. Sean McCormack, een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, verklaarde donderdag dat de VS geen partij kiezen en ook geen druk uitoefenen. Hij gaf wel mee dat Washington “rekening houdt” met politieke veranderingen bij de bondgenoten bij de toekenning van buitenlandse hulp.

Maar in werkelijkheid waren het Witte Huis, het State Department en Amerikaanse parlementsleden de voorbije maanden druk in de weer om het Ortega moeilijk te maken. Ze probeerden de rechtse oppositie te verenigen achter één kandidaat, en dreigden met politieke en economische sancties tegen Nicaragua als Ortega verkozen raakt. Er gingen zelfs stemmen op om het geld dat de talrijke Nicaraguaanse migranten in de VS overmaken aan hun achtergebleven verwanten, te blokkeren.

De waarnemersmissie van de Organisatie van Amerikaanse Staten las de VS al de levieten omwille van die inmenging. De missie publiceerde een oproep om “de beslissing van de Nicaraguanen te respecteren”.

De mogelijke comeback van Ortega heeft oude spoken uit het verleden wakker gemaakt. Opeens is de voormalige legerkolonel Oliver North weer op het toneel verschenen. Onder het bewind van Ronald Reagan organiseerde hij een geheime wapenverkoop aan Iran; met de opbrengst daarvan werden in de jaren 80 de acties van de contra’s tegen het regime van Ortega gefinancierd. North bezocht Nicaragua en zei dat een overwinning van dienst partij FSLN “het ergste” zou zijn dat Nicaragua kan overkomen.

Er kwam ook een reactie uit Moskou. De Sovjetunie was in de jaren 80 een bondgenoot en een belangrijke handelspartner van Nicaragua. Donderdag veroordeelde de Russische regering de “onverholen inmenging” van de VS in de Nicaraguaanse verkiezingen.

Ortega’s rivaal Montealegre klaagt dan weer dat Venezuela de verkiezingen probeert te beïnvloeden. De linkse president Hugo Chávez leverde goedkope brandstof aan gemeenten die door het FSLN bestuurde, en heeft volgens Montealegre ook geld gepompt in Ortega’s campagne. Chávez liet in april zijn voorkeur voor Ortega al blijken.

De wereld kijkt met argusogen toe. Naast 16.000 Nicaraguaanse waarnemers volgen ook 1.000 buitenlanders de stembusgang. Er zijn onder meer waarnemers van de Europese Unie en de Organisatie van Amerikaanse Staten. Ook het Carter Centre en het Internationaal Republikeins Instituut, twee instellingen uit de VS, hebben mensen ter plaatse.