Nepal viert democratie zonder kiezers

De verkiezingen in de 58 steden en gemeenten worden de eerste stap in de politieke normalisering van Nepal, had koning Gyanendra aangekondigd. Maar de verkiezingen werden geboycot door zowat alle oppositiepartijen en overal in het land vonden optochten plaats tegen het regime van de koning.

In de wijk Dilibazar in het centrum van de hoofdstad, tikten we toch een kiezer op de kop die ging stemmen. “Ik ben niet politiek. Ik hou niet van politieke partijen. Maar ik ben woest. In alle ontwikkelde en beschaafde landen hebben mensen het recht om hun leiders te keizen. Hier in Nepal gebruiken mensen kogels en gewelddadige betogingen om macht te verwerven”, zegt Ratna Rai, een gepensioneerde kapitein uit het Britse leger. “Ik wil toch mijn politiek recht om te stemmen uitoefenen.”

De meeste andere stemgerechtigden troosten zich de moeite. Toen stembureau 32 in Dilibazar dicht ging om vijf uur lokale tijd, waren een 170-tal mensen opgedaagd – een tiende van het kiezerscorps. Volgens de lokale media was de opkomst in andere stembureaus vergelijkbaar: de meeste steden en gemeenten haalden tien procent.

De verkiezingen waren op veelplaatsen een lachertje. In veel districten had het geen zin om te gaan stemmen omdat er maar één kandidaat was. Van de 4.146 lokale mandaten werden er 1.277 automatisch ingevuld omdat er geen tegenkandidaten op de lijst stonden.

Meer dan 600 kandidaten trokken zich terug in de weken voor de verkiezingen. Sommigen uit angst voor represailles van de maoïstische rebellen. Anderen omdat ze op de lijst stonden zonder dat ze zich hadden opgegeven. De kandidaten die wel op de lijst stonden, trokken zich terug in bewaakte politiekampen omdat ze vreesden voor hun hachje.

Het is overigens nog onduidelijk hoe de winnaars van de verkiezingen hun mandaat gaan uitoefenen. De verkozenen des volks zitten allemaal in Kathmandu, vrezend voor hun leven. De maoïstische rebellen, die tien jaar geleden een opstand begonnen in de verpauperde heuvels in het westen, controleren het grootste deel van het platteland. Enkel in de districtshoofdsteden is er nog officieel gezag, verschanst achter prikkeldraad en zandzakjes.

Ook in Chitwan, een stad ten zuiden van Kathmandu, was de stembusgang geen hoogmis van de democratie. Ten minste twee dozijn mensen werden gearresteerd omdat ze betoogden. De politie hakte erop los met de wapenstok en vuurde in de lucht om de demonstranten uiteen te drijven. In het district Dang, in het westen van het land, schoot de politie een lid van de gematigde communistische partij dood tijdens een betoging.

Minister van Binnenlandse Zaken Kamal Thapa had de ordediensten dinsdag (7 februari) de opdracht gegeven om op iedereen te schieten die de stembusgang wilde verstoren.

De arrestanten zullen allicht mishandeld worden, voorspellen internationale en Nepalese mensenrechtengroepen die lokale gevangenissen bezochten. Veel arrestanten werden vastgehouden in overvolle centra, zonder toegang tot voedsel, toiletten, medicijnen en andere basisvoorzieningen, meldde de Nepalese Nationale Mensenrechtencommissie afgelopen weekend.

De Nepalese afdeling van VN-vluchtelingenorganisatie UNCHR riep de regering vrijdag op om alle demonstranten vrij te laten die de afgelopen weken zijn opgepakt. “De overgrote meerderheid van deze mensen zijn blijkbaar in de boeien geslagen omdat ze hun recht op vrije vereniging uitoefenen of hun politieke opinie uiten”, zei VN-vertegenwoordiger Ian Martin.

Nepal, één van de armste landen van Azië, zit na een decennium van burgeroorlog volledig aan de grond. 13.000 mensen zijn gestorven als gevolg van de opstand. Koning Gyanendra greep op 1 februari de macht. Hij schoof de politieke partijen aan de kant omdat die de opstand niet onder controle kregen. Maar ook hij heeft geen antwoord op de problemen. De voorbije twee weken werden bijna 1000 leden van politieke partijen en activisten opgepakt omdat ze protesteerden tegen de manier waarop de verkiezingen georganiseerd worden. (MM)