Misdaad bloeit in Irak

Excessieve misdaad was al een probleem in Irak voor de Amerikaanse invasie van 2003. Het hek ging van de dam in oktober 2002, nadat Saddam een algemene amnestie had afgekondigd. Maar de problemen werden nog veel groter door de omverwerping van zijn regime. Er is nog altijd geen einde gekomen aan de misdaadorgie die toen losbrak.

Irak is een schouwplaats van alle soorten misdaden - diefstal, roofovervallen, kidnappings, wraakmoorden, verkrachtingen en drugsvergrijpen, zegt een Iraakse politieman. Er gebeuren misdaden die we vroeger helemaal niet kenden. In de naam van het verzet worden veel onschuldige mensen gedood.

Misdadigers hebben de vrije hand. De bezettingsmacht en de Iraakse ordediensten richten zich vooral op de bestrijding van het verzet. De bewaking van de grenzen schiet te kort, zodat de vluchtwegen wijd open liggen.

Er zijn nog weinig plaatsen waar Irakezen zich veilig kunnen voelen. In sommige delen van Bagdad zijn roofovervallen bij mensen thuis een echte plaag geworden. In november vorig jaar kregen we thuis een bende op bezoek, vertelt de 20-jarige Abdullah Sabah. Ze bedreigden ons met wapens en namen al ons geld en nog veel andere waardevolle spullen mee.

Sabah vindt dat het de verantwoordelijkheid van de bezettingsmacht is om de misdaad in te dammen. Maar volgens hem moedigen de Amerikaanse soldaten en hun bondgenoten de dieven indirect aan. Bij het begin van de bezetting haalden dieven banken leeg onder het oog van de buitenlandse soldaten, maar die deden niets. Toen we hun vroegen tussenbeide te komen, luidde het antwoord ‘wij zijn soldaten en geen politieagenten - dat is onze taak niet’.

Naast roofovervallen vormen ontvoeringen de grootste dreiging. De kidnappers vragen meestal eerst een duizelingwekkend hoog losgeld - 20.000 tot 100.000 euro. Families die dat geld niet hebben, proberen te onderhandelen. Meestal zakt de prijs, soms zelfs tot een paar honderd euro.

Familieleden van andere slachtoffers bellen de politie. De autohandelaar Thaer volgde beide strategieën toen Hassan, zijn zoon van veertien, ontvoerd werd. Ze vroegen 100.000 dollar. Dat geld had ik niet, en daarom begon ik na twee dagen af te dingen. Tegelijk schakelde ik de politie in. Ze gebruikten mijn auto’s om de bende op het spoor te komen. Toen ze één bendelid te pakken kregen, kwam Hassan vrij. Maar bij de operatie werd mijn neef gedood en raakte een politieagent gewond.

Onder Saddam waren dergelijke misdaden ondenkbaar. De enige ontvoerders waarover de Irakezen zich zorgen moesten maken, waren de leden van de geheime politie. Wie zich niet verzette tegen het regime, leefde in relatieve veiligheid.

Het geld stroomt binnen bij de onderwereld, maar het wordt even snel weer uitgegeven. Door drankmisbruik en drugsgebruik zitten veel misdadigers steeds weer snel aan de grond, waarna ze opnieuw op rooftocht moeten. Bendes gaan ook met elkaar in de clinch om hun territoria uit te breiden of monopolies in bepaalde misdaadsectoren te vestigen.

Voor de georganiseerde misdaad biedt de chaos die in Irak heerst, een ideale voedingsbodem. De toenemende drugshandel is één van de indicatoren dat Irak ook op de kaart staat van internationale misdaadorganisaties. Irak was erg clean voor de bezetting, zegt de 35-jarige taxichauffeur Salem. Wie onder Saddam betrapt werd met drugs, werd geëxecuteerd. Nu vervoer ik vaak drugsgebruikers. Het zijn vooral jonge mensen. Smokkelen is niet moeilijk, want de grenzen liggen open.

Volgens Salem zal er maar een einde komen aan de misdaadgolf als er een einde komt aan de bezetting en de Irakezen zich helemaal zelf verantwoordelijk gaan voelen voor hun land. Thaer gelooft dat misdaadbestrijding niet het enige antwoord kan vormen. Als de regering meer Irakezen een baan geeft, zal de criminaliteit vanzelf afnemen. (PD)