"Minder misdaad op de Balkan dan in West-Europa"

Het rapport van het VN-bureau voor Drugs en Misdaadbestrijding (UNDOC), dat eind vorige maand werd gepubliceerd, betreft Albanië, Bosnië, Bulgarije, Kroatië, Macedonië, Moldavië, Montenegro, Roemenië, Servië en Kosovo. “De mensen zijn op straat of thuis veiliger dan in de meeste delen van de wereld”, zegt UNDOC, maar de organisatie waarschuwt voor de blijvende banden tussen “de politiek, de zakenwereld en de georganiseerde misdaad.”

Roemenië veiliger dan Zwitserland

De cijfers spreken voor zich. In Albanië lag het aantal moorden met zes per honderdduizend inwoners in 2002 ongeveer even hoog als in de Verenigde Staten. Kroatië had een lager moordcijfer (1,8) dan Groot-Brittannië (2) en Roemenië was met 2,5 moorden per honderdduizend veiliger dan Zwitserland (2,9). In Servië daalde het moordcijfer van 3 in 1998 tot 0,95 in 2006.
Het aantal inbraken ligt in West-Europa dubbel zo hoog als in de Balkan, het aantal overvallen zelfs vijftien keer hoger. Het VN-rapport telde in 2006 per 100.000 West-Europeanen 1009 inbraken en 378 overvallen. In de Balkanlanden zijn die cijfers respectievelijk 402 en 26. Het aantal autodiefstallen in Groot-Brittannië (1330 per 100.000 voertuigen) ligt tien keer hoger dan in Macedonië (133).
“De Balkan heeft brutale oorlogen gekend, door de staat gesteund banditisme en de overgang naar een markteconomie”, zegt socialoog Stjepan Gredelj. “De situatie is tegenwoordig dramatisch verbeterd, al ontbreekt hier en daar nog een echte rechtstaat.”
Het VN-rapport wijst erop dat de Balkan een transitzone blijft voor de heroïnesmokkel uit Azië naar Europa. Elk jaar worden 80 tot 100 ton heroïne uit Afghanistan door de regio gesluisd. De Albanese maffia controleert 20 procent van de Europese drugshandel, maar hun invloed is tanende. In 2000 hadden ze nog 70 procent marktaandeel. Ook de mensensmokkel gaat achteruit. In 2006 zijn volgens UNDOC 25.000 mensen illegaal door het gebied gesmokkeld, tegenover 120.000 acht jaar geleden.

Georganiseerde misdaad prioriteit

“De georganiseerde misdaad blijft de grootste uitdaging om de rechtstaat in Servië te versterken”, verklaarde de Servische Justitieminister Dusan Petrovic op een conferentie voor rechters van een speciale rechtbank in Belgrado, die in 2003 werd opgericht om de misdaadsyndicaten aan te pakken.
Volgens Verica Barac van de Servische Anticorruptiecommissie blijf omkoping een moeilijk uit te roeien kwaal uit het verleden: “Een op vijf Serviërs zegt ooit te hebben betaald voor een dienst die in principe gratis moet zijn, in ziekenhuizen, bij de politie of zelfs bij het gerecht.”
Volgens het VN-rapport zorgt de demografie ervoor dat de misdaadcijfers ook in de toekomst laag zullen blijven. “In de meeste Balkanlanden behoort slechts zeven tot acht procent van de bevolking tot de groep met het grootste criminele risicoprofiel: jonge mannen tussen 15 en 25 jaar.”