'Militarisering van conflict op Atjeh is olie op het vuur'

Begin dit jaar plaatste de president Atjeh onder militair bestuur, maar de
militairen raakten uiterst gefrustreerd over het uitblijven van successen in
de strijd tegen de strijders van de Beweging voor een Vrij Atjeh.
Verscheidende offensieven tegen de rebellen draaiden op niets uit. Minister
Yudhoyono wil nu een doorbraak forceren. Velen vrezen echter een herhaling
van de gebeurtenissen in 1989, toen Atjeh, samen met Oost-Timor en Papoea
tot militaire provincie werd uitgeroepen, en de schendingen van de
mensenrechten er een hoge vlucht namen.

Volgens critici zal het uitroepen van de staat van beleg de situatie in het
immer woelige Atjeh slechts olie op het vuur zijn. De vrees is groot dat de
lange geschiedenis van schendingen van de mensenrechten op Atjeh een nieuw
hoofdstuk zal krijgen, onder de grote vlag van de ‘strijd tegen het
terrorisme’. De rebellen van de Beweging voor een Vrij Atjeh krijgen sinds
enige tijd steevast het etiket ‘terrorist’ opgekleefd, ook door minister
Yudhoyono Onze pogingen om tot een vredevolle oplossing en dialoog te
komen, lukken nog niet. De separatisten maken er zelfs gebruik van om hun
macht te consolideren en terreur te zaaien. De VS of de EU voeren ook geen
gesprekken met terroristen, verdedigt Yudhoyono zijn harde aanpak.

Het woord terrorisme is hier niet op zijn plaats. (…) Het lijkt er eerder
op dat men aan het wettelijke instrument werkt om de strijders te
verpletteren argumenteert Hendardi, voorzitter van Indonesische ‘Legal Aid
Foundation’. Ook de gouverneur van Atjeh, Abdullah Puteh, sprak na een week
vergaderen een andere taal. De mensen hier geloven dat een vredige
oplossing, dialoog en een niet-militaire de aanpak de beste manier vormen om
de rust in deze regio te herstellen. Wij gaan niet akkoord met een staat van
beleg of de noodtoestand.

Ook volgens Hasballah Saad, voormalig minister voor Mensenrechten en
vooraanstaand publiek figuur in Atjeh, zal de staat van beleg niets
oplossen. Wij willen dat er geen druppel bloed meer valt op deze bodem.
Geen bloedvergieten meer, geen doden meer. Militairen kunnen dit niet
oplossen, aldus Saad.

Voormalig president Abdurrahman Wahid, wiens regering zich indertijd voornam
troepen uit Atjeh terug te trekken, vreest dat gewone burgers opnieuw het
kind van de rekening zullen worden.

In Atjeh staan nu al 22.000 soldaten en 8.000 paramilitaire politieagenten
tegenover 3.000 separatistische guerrillero’s. De rebellen willen dat de
provincie in de voetsporen van Oost-Timor treedt en onafhankelijk wordt. In
aanslagen, gevechten en ontvoeringen kwamen in twintig jaar al ongeveer
10.000 mensen om, waarvan het grootste deel burgers. Volgens officiële
cijfers hebben strijders enkele maanden geleden drie journalisten gekidnapt,
ontvoerden ze de afgelopen maand 18 mensen en enterden ze onlangs bij het
gasveld van Arun een schip van Exxon Mobil. De bemanningsleden zouden zijn
vrijgelaten nadat het leger met actie dreigde.

President Megawati stuurde onlangs minister van Openbaar Welzijn Jusuf Kalla
naar Atjeh met een economisch programma, goed voor 5.000 miljard roepia (570
miljoen euro). Een van de frustraties van de bevolking op Atjeh is de zeer
magere return die de provincie krijgt voor de grote winsten die er worden
gemaakt in de olie- en gassector.

Waarnemers verwachten Yudhoyono het Indonesische parlement steun zal vragen
voor zijn Atjeh-politiek en de afkondiging van de staat van beleg en de
noodtoestand. Eind deze maand gaat de minister terug naar Atjeh om een
definitief besluit te nemen.