Militairen vergaderen met ontwikkelingswerkers in Bonn

De ontwikkelingssector stikt van de conferenties, maar die over Onveiligheid en Ontwikkeling’ van 21 tot 24 september in Bonn is toch eens wat anders. Militaire officieren uit Nederland, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Duitsland en Spanje gaan er in dialoog met 150 ontwikkelingsorganisaties en denktanks.

Ze komen niet in uniform, lacht Thomas Lawo, de baas van de organiserende European Association of Developmnent Research and Training Institutes (EADI).

De ontmoeting is ingegeven door de meest voor de hand liggende link tussen veiligheid en ontwikkeling: de dreiging van het terrorisme die mensen in het westen bang maakt. Het is bekend dat sommige failliete staten kweekvijvers zijn voor terroristen, zegt Juergen Wiemann, de directeur van het deelnemende German Development Institute.

In arme landen heeft veiligheid echter een heel andere betekenis. Als mensen in ontwikkelingslanden een onveiligheidsgevoel hebben, gaat het in de eerste plaats over voedsel en bescherming tegen natuurrampen of corrupte overheden. Dat zijn de alledaagse bedreigingen daar, zegt Wiemann. Ontwikkelingssamenwerking is gericht op het verbeteren van de levensstandaard en dus op het reduceren van dergelijke onveiligheidsgevoelens.

Het aparte veiligheidsdenken van Noord en Zuid kruipt steeds dichter naar mekaar toe. De ervaring in New Orleans toont volgens Wiemann dat ook industrielanden kampen met risico’s die doorgaans enkel toegeschreven worden aan ontwikkelingslanden, met name een falende overheid. Anderzijds leven ook in Europa steeds meer economische onveiligheidgevoelens. Kijk maar naar de Duitse arbeidsmarkt. De wereld verandert zeer snel en nieuwe machten steken de kop op. India, China en de Oost-Aziatische landen ondermijnen het leiderschap van Duitsland in de industrie, zegt Wiemann.

Wordt veiligheid op die manier niet een veel te ruim begrip? Deze ruim definitie is afkomstig van de VN-commissie over Menselijke Veiligheid. Die zegt uitdrukkelijk dat veiligheid niet alleen met geweld te maken heeft. Dat is een westerse perceptie, aldus Wiemann. En een manier om de problemen van de ontwikkelingslanden op afstand te houden.

Tijdens de VN-top van staats- en regeringleiders vorige week in New York probeerde VN-baas Kofi Annan de westerse veiligheidsagenda te koppelen aan een ontwikkelingsagenda. Die opzet mislukte jammerlijk. In de slottekst van de top was ontwikkelingssamenwerking het ondergeschoven kind, ondanks het feit dat de top in het teken stond van de zogenaamde millenniumdoelstellingen.

Ngo’s moeten hun afkeer van het veiligheidsdenken laten varen, concludeert Lawo. De traditionele spelers in de ontwikkelingssector hebben te laat beseft dat er bruggen gebouwd moeten worden tussen ontwikkelingssamenwerking enerzijds en defensie en buitenlandse zaken anderzijds. De millenniumdoelstellingen zijn enkel te realiseren binnen het kader van vrede en veiligheid. Als je niet aan ontwikkeling wil doen in een kader van oorlog en onveiligheid, moet je met militairen gaan praten. (MM/ADR)