"Mensenrechten niet veilig in Australische detentiecentra overzee"

“Het gevolg kan zijn dat mensenrechten worden geschonden, bijvoorbeeld door eindeloze detentie”, zegt Pia Oberoi, adviseur van het Bureau van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten. Internationaal recht schrijft voor dat landen een limiet moeten stellen aan de termijn dat asielzoekers worden vastgehouden, en dat over elke detentie individueel moet worden besloten.

De regering zegt dat Australië altijd in overeenstemming met het internationaal recht zal handelen. De detentiecentra, speciaal bedoeld om te voorkomen dat bootvluchtelingen Australië bereiken, bevinden zich op Nauru en de Manuseilanden, ook bekend als de Admiraliteitseilanden, behorend tot Papoea-Nieuw-Guinea.

Leven in gevaar

Ook mensen die uiteindelijk niet als vluchteling worden erkend zijn beschermd tegen refoulement, oftewel het terugzenden naar plaatsen waar hun leven of hun vrijheid gevaar loopt. Dat principe geldt ook buiten de landsgrenzen, zegt Oberoi, “wanneer asielzoekers en migranten onder de jurisdictie van Australië vallen, zelfs als ze zijn onderschept op volle zee.”

In 2007 zijn de centra overzee gesloten na klachten dat de asielzoekers maanden op de eilanden bleven voor hun terugkeer. Australië zegt dat de centra opnieuw nodig zijn om mensen te ontmoedigen de gevaarlijke toch over zee te wagen. Alleen al dit jaar zijn meer dan honderd asielzoekers verdronken, door te kleine of te volle bootjes. Parallel daaraan heeft de regering beloofd meer mensen op te nemen die op de officiële wijze binnenkomen, van 13.750 tot 20.000 dit jaar, tot 27.000 in 2017.

Geen bewijs

Oberoi heeft kritiek op de Australische aanpak. “Er is geen empirisch bewijs dat detentie de niet-reguliere migratie afschrikt of mensen ontmoedigt asiel te zoeken.”

Ben Farrell van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Canberra zou graag zien dat ook voor bootvluchtelingen de procedure zich in Australië afspeelt. Samenwerking tussen landen in de regio kan wel helpen om asielzoekers te beschermen, zodat ze niet de gevaarlijke reis hoeven te maken.

In 2011 wilde Australië een overeenkomst sluiten met Maleisië om migranten over te nemen, in ruil voor erkende vluchtelingen. Dat werd uiteindelijk door het Hooggerechtshof afgekeurd omdat Maleisië niet is aangesloten bij de Vluchtelingenconventie.

Deze maand zijn er 650 mensen opgepikt die Australië per boot wilden bereiken. 2 procent van de migranten komt Australië binnen per boot. Gemiddeld blijven ze 213 dagen in detentie.