Megadam in Ethiopië "bedreigt 200.000 mensen"

The Gilgel Gibe III-dam moet 14,7 miljoen kubieke meter water tegenhouden. Met zijn capaciteit van 1870 megawatt kan de Ethiopian Electric Power Company (EEPCO) de stroomvoorziening in eigen land uitbreiden en zelfs elektriciteit exporteren naar andere landen in Oost-Afrika.
Het bouwcontract van 1,7 miljard dollar werd binnengehaald door het Italiaanse Salini Costruttori. Dat gebeurde niet via een internationale aanbesteding maar via rechtstreekse onderhandelingen, wat volgens tegenstanders strijdig is met de Ethiopische wetgeving. Door de omvang van het project mocht het Gibe III-contract zonder aanbesteding worden toegewezen, zegt Miheret Debebe, ceo van EEPCO.
Twee milieuorganisaties, Friends of Lake Turkana en International Rivers, zeggen ook dat het project de biodiversiteit in en rond de Omorivier en het Turkanameer bedreigt. In de regio leven grote groepen Nijlkrokodillen, nijlpaarden en meer dan veertig verschillende soorten vis.
Het levensonderhoud van 200.000 mensen is in gevaar, zeggen ze. Het gaat om mensen die van het meer afhangen voor de visserij en irrigatielandbouw.

Vernietigend

Vorig jaar publiceerde de Africa Resources Working Group (ARWG), een groep van acht academici en consulenten, een vernietigend rapport over de Gibe III. In tegenstelling tot de studies van Salini en EEPCO concludeerde de werkgroep dat de dam een vernietigende impact zou hebben op het leven stroomafwaarts.
De hoeveelheid water die in het Turkanameer terechtkomt, zou bijvoorbeeld drastisch verminderen. De landbouw in de Omodelta zou moeten inbinden. En de bossen langs de rivier zouden het eveneens hard te verduren krijgen.
“Alles samen hangen meer dan 200.000 inheemse bewoners in het laagst gelegen Omobekken van de rivier- en deltateelten af”, schreef het rapport. “Als de Gibe III-dam voltooid is, kunnen deze mensen enorme economische verliezen lijden, met hongersnood, ziekte en sterfte op regionale schaal.”
Voor het project is de Ethiopische regering nog op zoek naar geld. De Wereldbank bespreekt het project op 5 maart. Ken Ohashi, directeur van de Wereldbank voor Ethiopië en Soedan, zegt dat de Wereldbank het project niet kan financieren doordat er geen aanbesteding is geweest. Maar de Wereldbank kan wel nog geld op de privémarkt helpen vinden en daar onder bepaalde omstandigheden borgstelling voor verlenen.

Instorting

Er zijn onlangs problemen opgedoken bij een vorige fase van het enorme Gibe-project. Op 14 januari ging de waterkrachtcentrale Gilgel Gibe II officieel open maar nauwelijks veertien dagen later deed zich een instorting voor in de hoofdtunnel. De nieuwe installatie moest daardoor gesloten worden.
De Gibe II, die eveneens wordt gebouwd door Salini, kan 420 megawatt produceren. De centrale maakt gebruik van het water van de Gilgel Gibe I-dam, dat via een 26 kilometer lange tunnel naar de vallei van de Omorivier wordt gebracht.
Ook voor dit project was geen aanbesteding uitgeschreven. Volgens de Campagna per la Riforma per la Banca Mondiale (CRBM), een Italiaanse organisatie die de werking van de Wereldbank in de gaten houdt, ging dat zowel tegen de Italiaanse als de Ethiopische regels in. Niettemin keurde het Italiaanse Directoraat-generaal voor Ontwikkelingssamenwerking (DGCS) het project goed. Het kende daarbij het grootste hulpkrediet uit zijn geschiedenis toe. Het DGCS hield geen rekening met negatieve adviezen van het Italiaanse ministerie van Financiën en van zijn eigen evaluatiedienst.
Ook de Europese Investeringsbank leende het project 50 miljoen euro. Volgens de CRBM aanvaardde de Europese Investeringsbank het Ethiopische argument dat het elektriciteitstekort kritiek is.